C vitamini sivilce yapar mı konusu hakkında farklı görüşler mevcuttur ve bu yazımızda bu konuyu derinlemesine ele alacağız. C Vitamini doğada doğal olarak bulunan ve birçok bitkiden alınabilecek olan antioksidanlardan biridir. İnsanlar ve bazı omurgalılar, C vitamininin sentezi için gerekli olan enzime sahip olmadığı için bu temel vitamini dışarıdan almak zorundadır. İnsanlar C vitamini almak için portakal gibi turunçgiller ve brokoli gibi yeşil yapraklı sebzeler tüketmek zorundadır. 1937 yılında, Dr. Albert Szent Goyrgi, C vitaminini izole etme çalışmaları ve eksikliğinde ortaya çıkan iskorbütte C vitamininin rolünü belirlemesi nedeniyle Nobel Ödülü almıştır.
Halk arasında sivilce olarak bilinen akne vulgaris, genellikle yağlı ciltlerde görülen bir cilt problemidir. Ergenlik çağındaki insanların neredeyse yarısında görülen bu sorun yetişkinlerin de % 15 ila % 30 kadarını etkiler. Sivilce tedavisinde kremler, oral yolla alınan ilaçlar ve bazı takviyeler kullanılır. C vitamini de sivilce tedavisinde kullanılan birçok cilt bakım ürününe eklenen bir vitamindir. Biz bu makalemizde öncelikle C vitamininin dermatolojideki yerini ve daha sonra c vitamini sivilceye iyi gelir mi? konusunu değerlendireceğiz.
C Vitamininin Dermatolojide Kullanımı
C vitamini antioksidan özellikleri, kolajen üretiminde oynadığı temel rol, enflamasyon karşıtı özellikleri ve cilt renginin açılmasına yardımcı olması nedeniyle dermatolojide faydalı olan bir vitamindir.
Antioksidan
C vitamini cildimizde en bol miktarda bulunan antioksidandır. Cildimizi serbest radikallerden koruyan bir grup antioksidan grubunun bir parçasıdır. Suda çözündüğü için cilt hücrelerinin su içeren kısımlarında bulunur. C vitamini serbest radikalleri etkisiz hale getirerek cildimizi UV ışınlarının zararlarına karşı korur. Serbest radikaller hücrelere zarar vererek hastalıkların ve yaşlanmanın oluşmasına neden olan moleküllerdir.
Kolajen üretimi
C vitamini cildin temel yapıtaşlarından biri olan kolajenin sentezlenebilmesi için gerekli bir vitamindir. Kolajenin üretilmesinde görev alan enzimler için kofaktör görevi görür. Yani bu enzimlerin görevlerini yapmasına yardımcı olur diyebiliriz. C vitamini hem genç hem de yaşlı insanlarda kolajen üretimini arttırır. Kolajen cilde hacim veren ve genç ve diri bir cilde sahip olmamızı sağlayan madde olduğu için eksilmeye başladığında cilt de diriliğini kaybeder.
Cilt renginin açılması
Hiperpigmentasyon veya cilt renginde koyulaşmalar sivilce, UV ışınları veya başka yaralardan sonra ciltte oluşan lekelerdir. Bu durum çoğunlukla zararsız olmakla beraber estetik olarak hoş olmayan bir görüntüye neden olur. Araştırmalar C vitamininin cilde rengini veren melanin üretiminde görevli olan tirozinaz enzimine etki ettiğini göstermektedir. Bu şekilde cilt renginin açılmasını sağlayabilir. Bununla beraber araştırmaların büyük bir kısmında C vitamini hiperpigmentasyona karşı etkili olan maddelerle beraber kullanıldığı için kesin etkisini belirlemek zordur.
C vitamini sivilceyi iyileştirir mi?
C vitamini sivilceye iyi gelir mi? konusunu ele alabiliriz. Sivilceler genetik yatkınlık, hormonlar ve bakteriler (özellikle Cutibacterium acnes) olmak üzere çeşitli faktörlerden ötürü ortaya çıkabilir. Genetik yatkınlık veya hormonlardan kaynaklanan sivilcelerin belli dönemlerde ortaya çıkması ve daha sonra geçmesi beklenir.
C vitamini, iltihap oluşmasından sorumlu olan sitokinlerin ürrtilmesini bastırır. Bu sitokinler üretilmedikleri takdirde iltihabın azalması beklenir. Bu nedenle C vitamini, bir anti-enflamatuvar olarak görev yapabilir; yani iltihap karşıtı etki gösterir. Sivilce ve gül hastalığı gibi iltihaplı cilt hastalıklarında fayda göstermesi mümkündür. Yaraların iyileşmesini hızlandırabileceği gibi iltihap sonrası ciltte oluşan renk değişikliklerini de önleyebilir. Bu özelliklerinin sivilceler için çok yönlü faydaları vardır.
Sivilce izleri genellikle derin yerleşimli olan kistik sivilcelerden sonra oluşur. Buna ek olarak sivilcelerin sıkılması ve sürekli olarak onlarla oynanması da iyileşme sonrasında iz kalmasına neden olabilir.
Atrofik, hipertrofik ve keloidal olmak üzere üç sivilce izi tipi vardır. Atrofik izler ciltte kolajen kaybına ve bu nedenle cilt üzerinde girintili çıkıntılı bir görüntüye neden olur. Hipertrofik ve keloidal yara izleri ise aşırı miktarda kolajen üretilmesinden kaynaklanır.
C vitamini, cildin temel yapı taşı olan kolajen üretiminde görev alır demiştik. Bu da c vitamini sivilceyi iyileştirir mi? sorusunun kısmi cevabıydı. İyileşme esnasında sağlıklı kolajen üretiminin yapılmasını sağlayarak sivilce izlerini azaltabileceği gibi iz sonrası da kolajen üretimini destekleyerek sivilce izlerinin ortadan kaldırılmasına yardımcı olabilir. Bununla beraber C vitamini tüketimi ve sivilce izlerinde azalma bağlantısını gösteren bir araştırma da yoktur. Fakat teorik olarak C vitamininin cilt için faydalı olduğunu söyleyebiliriz.
C vitamini sivilce yapar mı?
C vitamininin cilde sürüldüğünde sivilce yaptığını gösteren bir çalışma veya bulgu yoktur. Hatta teorik olarak bu vitamin cilt ve sivilce için potansiyel olarak faydalı olabilir. Aşağıda da bahsettiğimiz üzere ciltte ufak hassasiyetler dışında bir yan etkisi de olmadığı için cilt için büyük oranda güvenlidir.
C vitamini eksikliği sivilce yapar mı?
C vitamini sivilce yapar mı? sorusu kadar bu vitaminin eksikliği halinde sivilce oluşumu oluşup oluşmadığı da önemlidir. C vitamininin kolajen üretiminde görevli olduğunu söylemiştik. Kolajen; cilt, saç, eklemler, kemikler ve kan damarları gibi bağ dokularında önemli miktarlarda bulunan bir tür proteindir. C vitamini seviyeleriniz düşük olduğunda, sivilce olmasa da keratozis pilaris yani ciltte tavuk derisi görünümü olarak bilinen bir cilt rahatsızlığı gelişebilir. Bu durum, gözeneklerde keratin proteininin birikmesinden ötürü ve kolların üst kısmı, uylukların veya kalçaların arkasında oluşur. C vitamini eksikliğinden kaynaklanan keratozis pilaris 3-5 ay kadar C vitamini takviyesi kullanılması ile düzelir. Bununla beraber bu rahatsızlık C vitamini eksikliği dışında başka nedenlerden de kaynaklanabilir.
C vitamini içeren cilt ürünleri
C vitamini, krem, serum ve transdermal bant olarak satılmaktadır. Bununla beraber bu ürünlerden sadece serum aktif C vitamini içerir. Klinik olarak değerlendirirsek, C vitamininin etkinliği serumdaki oranına bağlı olacaktır. Güneşin zararlı ışınlarına karşı korunması ve yeterli miktarda fayda göstermesi için 8 saatte bir tekrarlanması gerekir. Tirozin ve çinko ile bir araya getirildiğinde özellikle etkili olduğu görülmüştür. Piyasada bulunan ve C vitamini içeren kremlerin ise hepsi aynı düzeyde etkili değildir. Çünkü bazıları ciltte yeterli miktarda emilmezken bazıları aktif C vitaminine dönüşmez.