D vitamini bulunduran besinler vücudumuzun sağlıklı ve dengeli bir şekilde çalışabilmesi için mutlaka tüketilmelidir. Vitamin eksikliği birçok insanın yaşayabildiği bir durumdur. Araştırmalara göre dünya üzerindeki insanların %75’i vitamin eksikliği ile mücadele etmektedir.
Özellikle D vitamini hem çocuklarda hem de yetişkinlerde sıklıkla görülmektedir. Bunun nedeni yeteri kadar güneş enerjisinden faydalanmamaktır. Bunun yanı sıra vitamin oranı yüksek olan besinlerin yeteri kadar alınmaması da eksikliğine yol açmaktadır. D vitamini açısından zengin olan besinleri şu şekilde sıralayabiliriz;
- Balık yağı
- Uskumru
- Somon
- Ton balığı
- Yumurta sarısı
- Ringa
- Kırmızı havyar
- Dana ciğeri
- Mantar
- Eski kaşar
- Karides
- Doğal süt
- Soya sütü
- Patates
- Portakal suyu
- Keçi peyniri
- Bıldırcın yumurtası
- Tereyağı
D Vitamini Nedir?
D vitamini herkesin yüksek miktarda güneşten aldığı vitamindir. Güneş ışınlarının vücut tarafından sentezlenip dönüştürülmesi sonucu vücuda giren vitamindir. Eksikliğinde çok belirgin belirtiler ortaya çıkmaktadır. İnsanlar takviye olarak damla veya ampul kullansa da bu vitaminin vücuda güneşten ve besinlerden alınması gerekmektedir.
D vitamininin eksikliği ya da fazlalığı birtakım rahatsızlıklara yol açabilir. Özellikle bağışıklık sisteminde görülen problemler bu vitaminin eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde kronik hastalıkların açığa çıkmasına neden olabilir. Bunun yanı sıra vücudun fonksiyonlarını tam anlamıyla yerine getirebilmesi için mutlaka vitaminin dengelenmesi gerekmektedir.
D Vitamininin Vücuda Yararları Nelerdir?
D vitamininin yararları şu şekilde sıralanabilir;
- Kansere ve özellikle kolon kanserine yakalanma riskini düşürür.
- Beyin fonksiyonlarını güçlendirir.
- Ağız ve diş yapısını güçlendirir.
- Kemik yapısını güçlendirir ve kemik hastalıklarını önler.
- Bağışıklık sistemini güçlendirir ve hastalıklara karşı korur.
- Sindirim sistemi hastalıklarına karşı korur.
- Bağırsak problemlerine iyi gelir. Özellikle kabızlık ve ishal tedavisinde kullanılır.
- Kötü kolesterolü düşürür.
- Kan basıncını dengeler.
- Hipertansiyona iyi gelir.
- Kronik yorgunluk ve depresyona iyi gelir.
- Vitamin eksikliğinden dolayı oluşan baş ağrılarını önler.
- Cilt hastalıklarına iyi gelir ve cildi güzelleştirir.
- Akciğeri toksinlere karşı korur.
- Erkeklerde testesteron seviyesini yükseltir.
- Pankreasın işlevini artırır.
D Vitaminini Artırmak İçin Yapılacaklar
D vitaminini artırmak için öncelikle bol miktarda güneş ışığı almak gerekmektedir. Dünya Sağlık Örgütü her gün insanların en az 30 dakika güneşlenmesini önermektedir. Özellikle yüz, ense ve kolların güneşe karşı açık olması gerekmektedir.
Güneşten gelen D vitamini vücuda en çok ense kısmından girmektedir. Bunun yanı sıra sakatat tüketiminin artırılması gerekmektedir. Süt ve süt ürünleri veya deniz ürünlerinin bol miktarda tüketilmesi gerekmektedir. Özellikle haftada en az 2 kere balık tüketilmesi tavsiye edilmektedir. Çocuklar için ise doktor önerisiyle birlikte balık yağı kullanılabilir.
D Vitamini Eksikliğinde Ortaya Çıkan Belirtiler
D vitamini eksikliği durumunda ortaya çıkan belirtiler kalıcı hastalıklara yol açabilir. Dolayısıyla belirtilerinin fark edildiği an önlem alınması gerekmektedir. Vücudumuzda bu vitamininin eksik olduğunu anlayabileceğimiz belirtiler şu şekilde sıralanabilir;
- Boyun ve baş bölgesinde sık sık gözlemlenen terleme
- Kemik ve kaslarda hissedilen güçsüzlük
- Sürekli yorgun ve halsiz olma hissi
- Sırt ve kemik ağrıları
- İshal
- Saç dökülmesi
- Enfeksiyon hastalıklarına sık sık yakalanma
- Melankolik ruh hali ve depresyona eğilim
- Genellikle kadınlarda gözlemlenen üşüme veya ısınamama
- Tırnak güçsüzlüğü, kırılması veya dökülmesi
- Uyku problemleri
- Kilo verememe
- Kemik şekillerinde bozukluk veya kemik yumuşaması
- Gözaltında beliren morluklar veya karartılar
- Sık sık bağışıklık sistemi hastalıklarına yakalanma
Yukarıda bahsedilen belirtiler genellikle yetişkinlerde meydana gelen belirtilerdir. Bebeklerde D vitamini eksikliğini anlayabilmenin en kolay yolu kemiklerinde meydana gelen yapısal bozukluklardır. Yetişkinlerde bu durum kemik ağrıları ile anlaşılmaktadır.
D Vitamini Nasıl Kullanılır?
D vitamini kullanmak için kan verilmesi ve kan değerlerinin sonucunda doktorun takviye vitamin vermesi gerekmektedir. Genellikle ampul veya damla şeklinde verilmektedir. Yeni doğan bebeklere, çocuklara veya yetişkinlere genellikle damla verilmektedir.
Vitamin doktorun belirlediği miktara göre alınmalıdır. Aksi taktirde yan etkiler meydana gelebilir. Özellikle yeni doğanlarda bu durum oldukça risklidir. Kan sonuçlarına ve hastalıklara göre vitamin kullanım miktarı miktarı şu şekilde sıralanabilir;
- D vitamini eksikliğinde günlük 5-30 damla,
- Osteomalazi tedavisinde günlük 10-15 damla,
- Raşitizm tedavisinde günlük 45 damla,
- Sindirim bozukluklarında günlük 5-75 damla.
Vitamin her zaman doktor kontrolünde alınmalıdır. Bebeklerin ağızlarına damlatılması tavsiye edilirken yetişkinlerin yemeklerin içerisine koymaları da tavsiye edilmektedir.