Demir Eksikliği Anemisi Nedir?
Demir eksikliği anemisi nedenleri öncesinde, isminden de anlaşıldığı üzere, demir eksikliğinden kaynaklanan anemidir tanımını yapmak gerekir. Halk arasında kansızlık olarak bilinen anemi, kandaki alyuvar sayısının veya kandaki hemoglobin miktarının azalması olarak tanımlanır.
Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinin oksijene bağlanan kısmıdır. Vücutta yeterli miktarda hemoglobin yoksa, vücudun tüm bölgelerine de yeterli oksijen ulaştırılamaz. Bu nedenle anemili kişide organlar ve dokular düzgün çalışmayabilir ve kişi yorgun hissedebilir.
En sık görülen anemi türü olan demir eksikliği anemisi, vücudun ihtiyaç duyduğu hemoglobini üretmek için yeterli demire sahip olmadığında ortaya çıkar.
Aneminin başlangıcında semptomlar genellikle yorgunluk, nefes darlığı veya egzersiz performansında azalma gibi hafif olabilir. Eğer anemi hızlı bir şekilde ilerlerse semptomlar, kafa karışıklığı, susuzluk veya bayılma hissi gibi ağır olabilir. Demir eksikliği anemisinin nedenleri konusunda ise; aşağıdaki nedenleri söyleyebiliriz.
Demir Eksikliği Anemisinin Nedenleri Nelerdir?
Demir eksikliğinden kaynaklanan kansızlık, vücutta yeterince demir olmamasından kaynaklanır. Demir eksikliğinin nedenleri aşağıdakiler olabilir:
Yetersiz beslenme: Yumurta ve et gibi demir açısından zengin gıdalar, vücudun hemoglobin üretmek için ihtiyaç duyduğu demirin büyük bir kısmını sağlar. Kişi demirden zengin gıdalar tüketmediği takdirde demir eksikliği sorunuyla karşılaşabilir.
Kan kaybı: Demir eksi Kişi, yaralanma, doğum veya ağır adet kanaması nedeniyle çok fazla kan kaybettiğinde kandaki demir azalabilir ve gıdalarla alınan demir hızla azalan demiri ikame edemeyebilir. Kronik hastalıklarda veya bazı kanserlerde yavaş yavaş kan kaybı meydana gelir ve bu durum demir eksikliğine neden olabilir.
Demiri emme kabiliyetinde azalma: Bazı insanlar yiyeceklerdeki demiri yeterince ememezler. Bu durum, çölyak hastalığı veya Crohn hastalığı gibi ince bağırsaktaki bir sorundan veya ince bağırsağın bir kısmının çıkarılmış olmasından kaynaklanabilir.
Hamilelik: Düşük demir seviyeleri hamile kadınlarda sık görülen bir sorundur. Kadının rahminde büyüyen fetüsün çok fazla demire ihtiyacı vardır ve bu da demir eksikliğine neden olabilir. Ayrıca, hamile bir kadının vücudundaki kan miktarı artar ve dolayısıyla daha fazla demir gerekir.
Demir Eksikliği Anemisinin Belirtileri Nelerdir?
Demir eksikliğinden kaynaklanan kansızlık başlangıçta hafif belirtiler ile ortaya çıkabilir. Anemi ilerledikçe semptomlar ağırlaşabilir ve fark edilir düzeye gelebilir. Demir eksikliği anemisinin belirtileri şunlardır:
- soluk ten
- genel yorgunluk hali
- güçsüzlük
- baş dönmesi
- nefes darlığı
- buz veya kil gibi şeyleri yeme isteği
- bacaklarda karıncalanma hissi
- dilde şişme veya ağrı
- el ve ayaklarda soğukluk
- baş ağrısı
- hızlı veya düzensiz kalp atışı
- tırnak kırılması
- dudaklarda çatlamalar olması
Demir Eksikliği Anemisi Riskim Var Mı?
Bazı faktörler demir eksikliği anemisi riskini arttırır. Bu faktörlerin farkında olarak demir eksikliğini önleyebilir veya erkenden teşhis ederek tedavi edebilirsiniz. Demir eksikliği anemisi riskini arttıran faktörler şunlardır:
- Regl gören kadınlar
- Hamile veya yeni doğum yapmış kadınlar
- Çölyak veya Crohn gibi demir emilim sorununa neden olacak bir hastalığınız olması
- Ameliyat olmuş olmak
- Ülseriniz olması
- Vejetaryen veya vegan olmak
- Çok fazla inek sütü tüketmek
- Sindirim sisteminin herhangi bir yerinde hastalık veya tümör olması
Demir Eksikliği Anemisi Nasıl Teşhis Edilir?
Doktorunuz önce genel sağlık durumunuz hakkında sorular soracak ve daha sonra fizik muayene yaparak demir eksikliği anemisine dair fiziksel belirtiler arayacaktır. Demir eksikliği anemisi nedenleri kadar teşhisi de önemli bir konu olarak değerlendirilmelidir.
Bunun için cilt tonu, tırnakların durumu ve göz kapaklarının altını inceleyebilir. Bununla birlikte, demir eksikliği anemisinin her zaman gözle görülür semptomları olmayabileceğinden, doktorunuz kan testi isteyecektir. Doktorunuz kan testinizde aşağıdakileri kontrol edecektir:
- hematokrit veya toplam kan hacmindeki kırmızı kan hücrelerinin yüzdesi
- kırmızı kan hücrelerinin boyutu ve rengi
- ferritin seviyeleri ki düşük ferritin seviyesi demir deponuzun azaldığı anlamına gelir
- hemoglobin seviyesi ki düşük olması anemiye işaret eder.
Demir Eksikliği Anemisi Nasıl Tedavi Edilir?
Demir takviyeleri: Demir tabletleri vücudunuzdaki demir seviyesini arttırmaya yardımcı olur. Mümkünse, vücudunuzun daha iyi emmesi için demir tabletlerini aç karnına almalısınız. Demir takviyelerini birkaç ay boyunca almanız gerekebilir. Demir takviyeleri kabızlığa veya siyah dışkıya neden olabilir.
Diyet: Aşağıdaki gıdaları içeren diyetler demir eksikliğini tedavi etmeye veya önlemeye yardımcı olabilir:
- Kırmızı et
- Fındık, ceviz gibi kuru yemişler
- Koyu yeşil yapraklı sebzeler
- Kurutulmuş meyveler
- Demirden zenginleştirilmiş tahıllar
- Ayrıca c vitamini vücudunuzun demiri emmesine yardımcı olur
- Demir tabletlerini c vitamini ile alabilirsiniz
- Altta yatan kanamanın nedenini tedavi etmek
- Ağır demir eksikliği anemisi vakalarında, kan nakli gerekebilir.