Ana konumuz olan hepatit nedir sorusuna cevap vermek ile başlayalım. Hepatit karaciğer iltihaplanmasıdır. Hepatit viral veya non-viral olabilir ayrıca kronik ya da akut seyredebilir.
Hepatit Çeşitleri Nelerdir?
Viral hepatit 5 çeşittir, Hepatit A, B, C, D ve E.
Hepatit A
Sağlık koşullarının yetersiz olduğu yerlerde yaygındır. Feçesle kontamine olmuş yiyeceklerin yenmesi veya suyun içilmesiyle bulaşır. Ayrıca oral-anal cinsel iliski sırasında da bulaşabilir. Enkübasyon süresi 2-6 haftadır. Hepatit A akut seyreder fakat kronik hale gelmez. Hepatit a nedir sorusuna cevap verdiğimize göre diğer bir çeşidi inceleyebiliriz.
Hepatit B
Cinsel ilişki, kan transfüzyonu, enfekte insanın kanına maruz kalma, uyuşturucu kullananların aynı iğneyi kullanmaları, enfekte birisiyle aynı traş bıçağını kullanma ve kulak delme aletleriyle bulaşır ayrıca doğum sırasında anneden çocuğa da gecebilir. Hepatit B AIDS’den daha bulaşıcıdır. Enkübasyon süresi 4-25 haftadır.
Hepatit B vakalarının %90’ı akut seyreder, diğer %10’luk kısım kronikleşmiştir daha sonra ise siroza ve karaciğer kanserine dönüşür. Enfekte olanların % 5-10’u taşıyıcı olurlar ve hiçbir semptom göstermezler bu insanlara asemptomatik taşıyıcılar denir. Ayrıca, sağlık sektöründe çalışanlar, enfekte olmuş birisiyle aynı evi paylaşanlar, kronik böbrek yetmezliği hastaları Hepatit B’ye yakalanma açısından daha fazla risk taşırlar. Hepatit B yakalanma riski insanlar tarafından göz önünde bulundurulmalıdır.
Hepatit C
Kan transfüzyonu ve uyuşturucu kullananların aynı iğneyi kullanlmalarıyla geçer. Anneden çocuğuna ve cinsel ilişkiyle daha seyrek bulaşır. Enkübasyon süresi 5-10 haftadır, % 15’i akut seyreder, diğer % 85’i kronikleşir, sirozla ve karaciğer kanseriyle sonuçlanır. Uzun dönem hemodializ hastası olanlar, sağlık sektöründe çalişanlar, dövme, manikür/pedikür veya akapunktur yaptıranlar Hepatit C’ye yakalanma açısından daha fazla risk taşımaktadırlar. Hepatit c nedir konusuna açıklık getirdiğimize göre hepatit d seçeneğide ele alabiliriz.
Hepatit D
Hemofili hastalarında ve IV ilaç kullanan Hepatit B taşıyıcılarında görülür. Hepatit D akut ya da kronik olabilir. Akut HBV enfeksiyonlarının yaklaşık %4’ü Hepatit D’yle birlikte görülür.
Hepatit E
Hepatit A’yla birlikte görülür fakat farklı bir virüs neden olur. Fekal kontaminasyonla bulaşır. Akut seyreder, kronik enfeksiyona sebep olmaz.
Alkolizme bağlı hepatit: Aşırı alkol tüketimi neden olur. Alkolizme bağlı hepatit siroza neden olabilir.
Toksik Hepatit: Karbon tetraklorid, vinil klorid, trikloridetilen gibi toksinlere maruz kalma veya zehirli mantarların tüketilmesiyle oluşur. Tüberküloz tedavisinde kullanılan isoniazid, yüksek kan basıncı tedavisinde kullanılan methyldopa ve ağrı kesici acetaminophen,
antibiotik erythromycin gibi çok amaçlı kullanılan ilaçlar toksik hepatite neden olur.
Otoimmun hepatit: İmmün sistem karaciğere saldırır sonuçta karaciğer iltihaplanır ve siroza neden olur. Otoimmun hepatit hastalarının % 70’ini kadınlar oluşturur.
Hepatit Belirtileri
Hepatit belirtileri kişilerce ciddiye alınması gereken konular başında gelir. Hepatit virüsüyle enfekte olmuş bir kişinin ilk karşılaşacağı semptomlar:
- hafif ateş,
- kas ve eklem ağrısı,
- mide bulantısı,
- kusma,
- ishal,
- iştah kaybı,
- karnın sağ tarafında ağrı,
- güçsüzlük
- İleri safhalarda sarı deri ve göz akı,
- koyu idrar,
- irin bulunan açık renkli feçes,
- kaşıntı,
- büyümüs dalak,
- başağrısı,
- ruhsal degisimler,
- baş dönmesi
Hepatit Tedavisi
Hepatit A ve E için tedavi yolu yoktur sadece mide bulantısı, kusma, ishal gibi semptomlar kontrol altına alınmaya calışılır. Bireysel hijyen ve çevresel sağlık koşullarının iyileştirilmesi hastalığın yayılmasını önlemede etkilidir. Hepatit A hastalarının büyük birkısmı hiçbir ciddi etki bırakmadan iyileşmektedir.
Hepatit B tedavisi ise iyi dinlenmeyle ve protein karbonhidrat içerikli iyi bir diyetle tedavi edilir. Hastalık geçmez ise antiviral ajanlar kullanılır, ayrıca karaciğer transplantasyonu diğer bir tedavi seçeneğidir.
Kronik hepatit C virusü için kullanılan tedavi yolu interferon alfa-2b’dir. Alkolizme bağlı hepatitte icki tüketiminin kesilmesi, iyi beslenme ve dinlenmeyle tedavi sağlanır. Otoimmün hepatit kortikosteroidlerin uzun dönem kullanımıyla gecer böylece immun sistem cevabı baskılanır ve iltihaplanma azaltılır. Toksik hepatit zararlı maddeyi vücuttan tamamen temizlenmesiyle tedavi edilir.
Bazı vakalarda hepatit karaciğere ciddi zararlar verir, böyle bir durumda karaciğer fonksiyonunu yapamaz hale gelir ve transplantasyon tek çare haline gelir.