Kansızlık Nedir?
Kansızlık nedir? Sorusu her gün ciddi bir kitle tarafından araştırılan bir konudur. Halk arasında kansızlık olarak bilinen anemi, kırmızı kan hücrelerinin sayısının az olması nedeniyle veya bu hücrelerin içerisindeki hemoglobin maddesinin yeterli olmamasından dolayı ortaya çıkan bir rahatsızlıktır.
Kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobin vücudun dokularına oksijen taşıyan maddedir. Bu mekanizmada bir sorun olması vücuda yeterli miktarda oksijen taşınamamasına ve anemi ile ilgili semptomların ortaya çıkmasına neden olur. Kansızlık belirtileri görüldüğü takdirde bir doktor gözetimi altında gerekli tedbirlerin alınması önemlidir.
Kansızlık Türleri Nelerdir?
Demir eksikliği anemisi: Demir eksikliği anemisi vücutta yeterli miktarda demir olmamasından kaynaklanır. Oksijen, vücudun dokularına kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobin sayesinde taşınır. Demir, kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobinin üretilmesi için gerekli bir mineraldir. Kansızlık türleri arasında bu en sık görülenlerinden birisi olarak göze çarpmaktadır.
Pernisiyöz anemi: B12 vitamini kırmızı kan hücrelerinin üretilmesi için gereklidir. Pernisiyöz anemide midede B12 vitamininin emilimi için gerekli olan protein üretilmez. Neticede B12 eksikliği ortaya çıkar.
Aplastik anemi: Aplastik anemide kemik iliği yeterli miktarda yeni kan hücresi üretmez. Sadece kırmızı kan hücreleri değil diğer kan hücreleri (beyaz kan hücreleri ve trombositler) de bu durumdan etkilenir. Aplastik anemi oldukça ciddi bir durumdur ve tedavisinde kan nakli, kök hücre nakli veya kemik iliği naklinden yararlanılabilir.
Genetik anemiler: Genetik anemilerde, genetik nedenlerden ötürü hemoglobin anormal bir şekilde üretilir veya yeterli miktarda üretilemez veya kırmızı kan hücreleri düzgün üretilemez. Genetik anemiler arasında orak hücreli anemi, talasemi, herediter eliptositoz, herediter sferositoz, piruvat kinaz eksikliği ve G6PD eksikliği bulunur.
Hemolitik anemi: Hemolitik anemide, kırmızı kan hücreleri anormal bir şekilde yok edilir. Üretilen kırmızı kan hücreleri, yenileri üretilemeden parçalanır. Kırmızı kan hücrelerinin bu şekilde yıkımına hemoliz denir.
Hemolitik anemi çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir. Otoiümmün hemolitik anemide bağışıklık sistemi kırmızı kan hücrelerine saldırır. Hemolitik anemi ayrıca genetik bozukluklar, zehirli kimyasallara maruz kalmak, vücudun kan nakline tepki vermesi veya bebekle anne arasında kan uyuşmazlığı nedeniyle ortaya çıkabilir. Orak hücre anemisi de bir hemolitik anemi türüdür. Anemi çeşitleri nelerdir? Sizlerle paylaştığımıza göre kansızlık nedenleri hakkında sizleri bilgilendirelim.
Aneminin Nedenleri Nelerdir?
Anemiyi temelde üç neden kapsamında değerlendirebiliriz: Anemi nedenleri:
1) Vücudunuz yeterli miktarda kırmızı kan hücresi veya hemoglobin üretemez: Bu anemiler arasında demir eksikliği anemisi ve B12 vitamini eksikliği kaynaklı pernisiyöz anemi bulunur.
Ayrıca enflamasyon da kan hücrelerinin üretilmesinde sorunlar çıkmasına neden olabilir. Kanser, otoiümmün hastalıklar, böbrek hastalıkları ve başka enfeksiyonlar kırmızı kan hücrelerinin üretilmesinde aksaklıklara neden olabilir.
Buna ek olarak aplastik anemi dediğimiz anemide kemik iliğinde yeterli miktarda kan hücresi üretilemez.
2) Vücudunuz kırmızı kan hücrelerini yok eder. Bu durum hemolitik anemilerde görülür. Vücudun, kırmızı kan hücresi yıkımı ile üretimi arasındaki dengesizlikten kaynaklanır.
3) Kanama: Regl kanamaları, mide ve bağırsaklarda oluşan kanamalar ve kanserden ötürü oluşan kanamalar nedeniyle anemi oluşabilir.
Kansızlık Belirtileri Nelerdir?
Kansızlık belirtileri, kansızlığın ciddiyetine bağlı olarak değişecektir. Bununla beraber genel olarak görülmesi beklenen belirtiler şunlardır:
Halsizlik ve yorgunluk
Güçsüzlük
Nefes darlığı
Cilt solgunluğu veya sararması
Anormal kalp ritmi
Göğüs ağrısı
Baş ağrısı
Ellerde ve ayaklarda üşüme
Anemi Nasıl Teşhis Edilir?
Aneminin teşhisi kolaydır. Doktorunuz anemi semptomlarından şüphelendiği takdirde tam kan sayımı isteyecek ve kırmızı kan hücreleriniz ile hemoglobin değerlerinizi değerlendirecektir.
Ayrıca kırmızı kan hücrelerinizin şekli ve büyüklüğü de incelenebilir. Kırmızı kan hücrelerinin özelliklerine dayanarak farklı anemi türleri teşhis edilebilir.
Anemi Nasıl Tedavi Edilir?
Anemi tedavisi aneminin türüne göre belirlenir. Uygulanan tedaviler şunlar olabilir:
Vitamin ve mineral eksikliklerinden kaynaklanan anemiler, vitamin takviyeleri ile tedavi edilir. Demir eksikliğinde demir, B12 eksikliğinde B12 verilebilir.
Kronik hastalıklardan kaynaklanan anemide esas odak hastalığı iyileştirmek olmalıdır. Bu süreçte ya eksik maddeler için takviyeler verilir ya da kan nakli gerekebilir.
Aplastik anemide kan nakli ve kemik iliği nakli gerekir.
Hemolitik anemide, enfeksiyon varsa tedavi edilmelidir. Anemi otoiümün ise immünosupresanlar verilebilir.
Kansızlığı Kendi Kendinize Tedavi Etmeye Kalkmayın!
İnternetten okuduklarınıza göre veya daha önce de benzer belirtilerle doktora gittiğinizde anemi teşhisi aldıysanız kendi kendinize teşhis koymaya kalkabilirsiniz. Daha önce de demir eksikliği anemisi tedavisi görmüştüm diyerek kendi kendinize aynı tedavi protokolünü uygulamaya kalkabilirsiniz. Ancak bunun zannettiğinizden çok daha ağır sonuçları olabilir. İşte kendi kendine demir eksikliği tedavisi uygulamanın zararları:
Doğru dozu ayarlayamayabilirsiniz ve demir takviyelerinde doz aşımı hem toksiktir hem de ölüme dahi neden olabilir.
Kullandığınız başka ilaçlar varsa; demir takviyelerinin bu ilaçlarla etkileşimi olabilir. Bu açıdan doktorunuza danışmak faydalı olabilir.
Yorgunluk, baş dönmesi ve nefes darlığı gibi anemi semptomlarıyla benzer belirtiler gösteren başka hastalıklar da vardır ve bu hastalıkların bir kısmı ciddi olabilir. Bu nedenle kendi kendinize teşhis koyup tedavi uygulayarak ciddi bir hastalığın tedavisini geciktirebilirsiniz.
Bazı insanlarda demir normalden çok emilebilir. Bu fazla demir de kişinin vücuduna ve kalp sağlığına zarar verir. Böyle bir durumunuz varsa demir takviyeleri sizin için çok zararlı olacaktır.
Ayrıca semptomlarınız kansızlıkla ilişkili olsa dahi kansızlığın demir eksikliğinden başka nedenleri de vardır. Kansızlık nedenleri demir eksikliğinden bağımsız olarak şunlardır:
B12 vitamini eksikliği
Enflamasyon ve kronik hastalıklar
Hemolitik anemi (kırmızı kan hücrelerinin yıkımı)
Kanamalar (regl kanamaları, mide kanamaları veya kanser nedeniyle oluşan kanamalar)
Dolayısıyla kansızlığınız varsa dahi bunun nedenini bir doktorun teşhis etmesi önemlidir. Böylece zaman kaybetmeden doğru tedaviye ulaşabilirsiniz.
Soru & Cevap
1. Kansızlık Baş Ağrısı Yapar Mı?
Kansızlık nedeniyle vücudunuzun dokularına yeterli oksijen gitmeyeceği için baş ağrısı görülebilir. Ancak baş ağrısının başka birçok nedeni daha olabilir. Ciddi ağrılarınız varsa doktora görününüz.
2. Kansızlık Bacak Ağrısı Yapar Mı?
Kaslarınıza yeterli miktarda oksijen gitmeyeceği için kramp ve ağrılar olabilir. Ancak bu ağrıların başka nedenleri de olabilir; bu nedenle şiddetli ağrılarınız varsa doktora görününüz.
3. Kansızlık Baş Döndürür Mü?
Kansızlık baş dönmesine neden olabilir hatta baş dönmesi en sık görülen kansızlık belirtilerinden biridir. Beyninize yeterince oksijen gitmediği için bu durum ortaya çıkabilir.
4. Kansızlık Kilo Aldırır Mı?
Kansızlık doğrudan kilo aldırmayabilir fakat ödeme yani vücudun su tutmasına neden olabilir. Bu da kilonuzun artmasına neden olur. Fakat vücutta tutulan yağ değil sudur.
5. Kansızlık Kalp Çarpıntısı Yapar Mı?
Eğer kansızlık ilerlediyse kalp çarpıntısı olabilir. Kansızlık çok ileri noktadaysa kalp yetmezliğine bile neden olabilir.
6. Kansızlık Tansiyon Düşüklüğü Yapar Mı?
Kansızlık genel olarak kardiyovasküler sistem üzerinde olumsuz etkilere neden olur. Tansiyon düşüklüğü de olası etkilerinden biridir.
7. Kansızlık Ritm Bozukluğu Yapar Mı?
Kansızlık nedeniyle vücudunuza yeterli oksijen taşınamaz. Bu durumda kalbiniz eksikliği gidermek için çok hızlı atmaya veya düzensiz atmaya (aritmi) başlayabilir.
8. Kansızlık Parmaklarda Uyuşma Yapar Mı?
Anemide kanınız vücudunuza yeterli miktarda oksijen taşıyamaz. Bu nedenle bazı bölgeleri vücudun yaşamsal fonksiyonlarının sürdürülmesi için önemli görmez ve o bölgelere kan akışını azaltarak, önemli bölgelere oksijen ulaştırmaya çalışır. Eller ve ayaklar da önemsiz bölgelere girdiği için buralarda kan akışı azalınca uyuşma oluşabilir.
9. Kansızlık Panik Atağı Tetikler Mi?
Kansızlık nedeniyle vücut oldukça stres altındadır. Bu durum da kişinin anksiyete yaşamasına neden olabilir. Zaten yatkın olan kişilerde panik atak belki tetiklenebilir.
9. Kansızlık Parmaklarda Morarma Yapar Mı?
Kansızlıkta vücudunuzda yeterince oksijen olmadığı için parmaklarda, ayaklarda ve dudaklarda morarma olabilir. Ancak bu durumun başka nedenleri de olabilir. Mutlaka doktora görününüz.