Hırsızlık hastalığı olarak da bilinen kleptomani, psikolojik bir rahatsızlıktır. Kleptomani nedir? Hakkında ki araştırmaların daha çok bu konuda merakı olanlar tarafından gerçekleştiğini söyleyebiliriz. Nitekim oldukça ilginç bir rahatsızlıktır ve maddi durumu çok iyi olmasına rağmen, çalma hastalığı yüzünden hırsızlık yapan insanların durumu, diğer insanlarca merak konusudur.
Kleptomani Nedir?
Kleptomani kelimesi, kleptes kelimesinden türemiştir ve Yunanca da hırsız anlamına gelir. Türkçeye çevrildiğinde ise “çalma deliliği” olarak çevrilebilmektedir. Gerek duyulmaması halinde hırsızlık yapma dürtüsüne kleptomani denmektedir. Genellikle bu rahatsızlığa sahip olan bireyler, bu durumu çevresindeki insanlardan gizleme gereği duyar. Sonrasında ise, yakalanma ile birlikte yasal olarak başları belaya girer ve bu durumda da bu sorunun çözümü için destek alma arayışına girerler. Çok sık görülmeyen çalma hastalığı, 1838 senesinde kleptomani ismini almıştır.
Hırsızlık hastalığında çalınan eşyaların maddi değeri genellikle düşüktür. Zaten çalınan eşyadan zengin olma düşüncesi bu hastalıkta yoktur. Kleptomani sorununu yaşayan bireylerin hayatları genellikle zorlu geçer. Bu sorunlarını dile getiremezler ve psikolojik yardım almaktan utanırlar. Kesin tedavisinin mümkün olmadığı hırsızlık hastalığı, ilaç ve psikoterapi ile birlikte kontrol altına alınabilmektedir. Yapılan araştırmalarda hırsızlığa daha önce karışmış olan kişilerin, %3.8 ila %10’u hırsızlık hastası olan bireylerdir. Çalma hastalığı nedir sorusuna cevap verdiğimize göre, kleptomani belirtileri nelerdir? Konusunu ele alabiliriz.
Kleptomani Belirtileri Nelerdir?
Kleptomani belirtileri aşağıdaki şekillerde görülebilmektedir.
- Hırsızlık dürtüsünün tekrarlanması ve söz konusu bu dürtünün bitmeyip, baskın olarak geri dönmesi
- Hırsızlık eyleminin gerçekleşmesi sonrasında, derin pişmanlık, suçluluk ve üzüntü hissi
- Hırsızlıktan sonra “ acaba tutuklanır mıyım” korkusunun ağır basması
- Çalarken tatmin olup, rahatlama hissi duyulması
- İhtiyacı olmasa da eşyaları çalma dürtüsüne hakim olamaması ve bu dürtüyü hiçbir şekilde kontrol edememesi
Hırsızlık hastalığı belirtileri görüldüğü takdirde, psikolojik destek alınması gerekmektedir. Özellikle ebeveynlerin, çocuklarındaki bu durumu fark etmesi ile birlikte, bir psikoloğun yardımına başvurması oldukça önemlidir. Aynı zamanda kleptomani nedir? Konusunda ailelerin bilinçli olması ve çocuklarına da buna göre bir yaklaşım sergilemeleri en sağlıklısı olacaktır.
Kleptomani Nedenleri
Kleptomani nedenleri henüz tam olarak bilinmemekte ve birazdan sayacağımız nedenlerin teoriler olduğunu bilmeniz gerekmektedir. Çalma hastalığı nedenleri için teorilerden birisi nörotransmitter denilen maddede ki değişikliklerdir.
Bir diğer önemli teori ise, dopamin denen maddenin ödül ve tatmin duygulara neden olmasıdır. Bu hastalığa sahip olanlarda, bu duyguyu tekrar tekrar yaşamak istemektedir. Serotinin denen maddenin düşük olması da bu dürtü kontrol bozukluğuna neden olarak gösterilmektedir.
Kleptomani Tedavisi
Kleptomani tedavisi için psikolojik olarak bireye destek sağlanmaktadır. Eğer tedavi gerçekleşmez ise kişinin sosyal hayatı alt üst olabilmektedir. Özel hayatında ve iş hayatınca ciddi sorunlar yaşayabilir ve ileri derecede psikolojik başka hastalıkları tetikleyebilir. Çalma hastalığı tedavisi, bireyin kendi kendine çözebileceği bir sorun değildir. Bir süre sonra geçecek diyebileceğimiz bir hastalık da olmadığı için, hırsızlık hastalığı tedavisi mutlaka gerçekleşmelidir. Bu aşamada yaş ilerledikçe, bu hastalığa sebep olan dürtülerin azaldığını da belirtelim.
Yukarıda da belirttiğimiz üzere Kleptomani tedavisi ilaç ve psikoterapi ile birlikte kontrol altına alınır. Kesin bir tedavisi yoktur; ama bu konuda uzmanların çalışmaları da devam etmektedir. Uzman hangi yöntemin kişi üzerinde işe yaradığını öğrenmek için öncelikle tedavi yöntemlerinin kişi üzerindeki etkilerini gözlemleyecektir. Kleptomani ilaçları antidepresan ve naltrekson olarak iki şekildedir.
Kleptomani Hastasına Nasıl Davranılmalı?
Kleptomani hastasına nasıl davranılmalı? Sorusunun cevabı oldukça önemlidir. Zira, bu süreçte bireyler, bu hastalığa sahip olan kişilere karşı, saldırgan veya suçlayıcı davranabilmektedir. Bu bir şeyleri düzeltmeyecek; aksine daha da kötüleştirecektir.
Çalma hastalığı olan kişiye, bunun bir davranış bozukluğu olduğu güzel bir dille anlatılmalıdır. Kleptomani tedavisi sonrasında bu sorunun ortadan kalkabileceği konusunda ikna edici olunmalıdır.
Kişinin başına gelen özel bir durum olmadığını ve bu durumun onun karakteri ile alakasının olmadığı özellikle söylenmelidir. Bu hastalığın tedavisi konusunda bireyler genellikle isteksizdirler. Bu yüzden yakın çevresindeki kişilere, bu aşamada ikna için büyük iş düşmektedir.
Kleptomani Cezai Sorumlulukları Nelerdir?
Kleptomani cezai sorumlukları ile normal hırsızların cezai sorumlukları farklılık göstermektedir. Çalma hastalığı cezası için Türk Ceza kanunda, akıl hastalığı tabiri kullanılmıştır. İlgili kanunda akıl hastalığı nedeniyle bu kişilere ceza verilemeyeceği belirtilmiştir. Yalnız ilgili kanunda, davranışlarını yönlendirme yeteneği azalmış kişi tabiri kullanılmıştır. Aynı şekilde yaptıklarının hukuki sonuçlarını düşünemeyen kişi diye de belirtilmiştir. Bu aşamada sadece davranışlarını yönlendirme konusunda yeteneği azalmış kişiler daha az ceza alacaktır. Örnek vermek gerekir ise, müebbet hapis yerine 25 yıl ceza alması gibi.
Hırsızlık hastalığı cezai sorumlukları yerine getirebilmesi için, Kleptomani raporunun olması zorunludur.
Kleptomani Raporu Nasıl Alınır?
Kleptomani raporu almak için doktor heyeti tarafından rapor alınması gereklidir. Bunun için ruh ve sinir hastalıkları hastanelerine başvurulmalıdır. İlgili hastaneden randevu alınarak, durum anlatılmalı ve muayeneden sonra, heyet tarafından ilgili rapor hazırlanmalıdır. Kleptomani raporu nasıl alınır? Sorusunu cevapladığımıza göre, para çalma konusuna değinebiliriz.
Kleptomani Para Çalar mı?
Kleptomani ve hırsızlık farkı arasında ki en önemli olgu, çalma hastalığı olan kişilerin maddi anlamda yüksek değeri olan eşyaları çalmamalarıdır. Kleptomani hastaları para veya altın gibi değerli eşyaları çalmazlar. Aksine maddi değeri düşük, ıvır zıvır diyebileceğimiz eşyaları çalarlar. Çaldıkları eşyalara ihtiyaçları aslında yoktur. Onlar için, o anki tatmin olma duygusu önemlidir ve bu olaydan maddi çıkarım sağlamazlar. Kleptomani para çalar mı? Sorusunun cevabı bu nedenlerden dolayı hayırdır. Yalnız bu tür değerli eşyaları yine de çalıyor ise, altında yatan neden araştırılmalıdır.