Çinko Nedir ve Ne İşe Yarar?
Çinko, vücudumuzun temel işlevlerini yerine getirebilmesi ve bizim sağlıklı olabilmemiz için gerekli olan temel minerallerden biridir. Vücudumuzdaki hücrelerde bulunan bu mineral bağışıklık sisteminin bakteri ve virüslerle savaşmasına yardımcı olur. Ayrıca vücutta bulunan tüm hücrelerin genetik bilgisini taşıyan DNA yapımında da çinkoya ihtiyacımız vardır. Hamilelik, bebeklik ve çocukluk döneminde vücudun düzgün bir şekilde büyümesi ve gelişmesi için son derece önemli olan bu mineral yaraların iyileşmesine yardımcı olur ve tat ve koku duyumuz için de gereklidir. Esasen çinko vücudumuzun hücresel fonksiyonlarında görevli olan birçok enzimin üretilmesi için gerekli olan temel bir mineraldir.
Çinko birçok faydasına rağmen gereğinden fazla alındığında çinko toksisitesine yol açabilir. Yani vücut üzerinde zararlı etkiler göstermeye başlar. Çinko fazlalığı özellikle sindirim sistemini rahatsız edebilir ve bu fazlalık kronik bir hale geldiğinde vücutta bulunan demir gibi diğer minerallerin dengesi bozulabilir. Biz bu yazımızda çinko fazlalığının zararları ile ilgili olarak sizleri bilgilendirmeye çalışacağız. Ayrıca çinko fazlalığı ile karşı karşıya kalmanız durumunda uygulanabilecek olası tedavi seçeneklerinden de bahsedeceğiz.
Çinko Fazlalığının Belirtileri Ve Zararları
Çinko fazlalığı durumunda vücudunuzda meydana gelen değişiklikler dikkat çekicidir. Ancak bu durum çinko ancak toksisite yaratacak kadar vücudunuzda biriktiyse ortaya çıkar. Bu belirtiler aynı zamanda çinko fazlalığının vücutta yarattığı tahribat ile ilişkilidir ve çinko fazlalığı zararları olarak da nitelendirilebilir.
Mide Bulantısı Ve Kusma
Çinko fazlalığı belirtileri arasında mide bulantısı ve kusma bulunur. Örneğin soğuk algınlığının tedavisi için çinko takviyeleri kullanan bir grubun neredeyse yarısında yan etki olarak mide bulantısı görülmüştür. Günde 225 miligramdan daha fazla çinko aldığınız takdirde kusabilirsiniz. Bununla beraber daha düşük dozlarda da bazı kişilerde mide bulantısı ve kusma görülebilir. Eğer çinko takviyeleri alıyorsanız ve sebepsiz yere mide bulantısı ve kusma yaşıyorsanız bu durum takviyelerle ilgili olabilir. Bu durumda takviye kullanımını keserek doktorunuza danışmalısınız.
Karın ağrısı
Karın ağrısı esasen mide bulantısı ve kusma belirtilerine eşlik eden bir semptomdur. Çinko takviyelerinin soğuk algınlığı üzerine etkilerinin araştırıldığı birden fazla çalışmanın incelendiği bir raporda, çinko takviyesi alanların neredeyse yarısında karın ağrısı da var idi. Karın ağrısı nadiren sindirim sisteminde kanama ile de ortaya çıkabilir. Çinko fazlalığı belirtileri karın ağrısında bu şekildedir.
İshal
İshal karın ağrısına eşlik edebilen bir belirtidir. Yukarıda bahsi geçen araştırmada, soğuk algınlığı için çinko takviyesi alan hastalarda karın ağrısı ve ishal beraber görülmüştür.
Grip belirtileri
Çinko fazlalığında baş ağrısı, titreme, ateş ve öksürük gibi tipik grip belirtileri de görülebilir. Bununla beraber bu belirtiler diğer minerallerden kaynaklanan zehirlenme vakalarında da görülen ortak çinko fazlalığı belirtileri şeklindedir.
Tat Değişiklikleri
Çinko, tat alma duyusu için gerekli olan bir mineraldir ve eksikliğinde tat alma işlevinde bozulmalar gerçekleşir. Bununla beraber günlük güvenli dozu aştığınız takdirde ağzınızda tuhaf ve metalik bir tat oluşabilir. Bu durum genellikle soğuk algınlığı için çinko takviyesi kullananlarda görülür. Bu durumu doğrulayan bir çalışmada iki saatte bir 25 mg çinko takviyesi alan katılımcılarda tat duyusunda bozulma görülmüştür.
İyi Kolesterolün Düşmesi
Tıp dilinde HDL kolesterol olarak adlandırılan iyi kolesterol, kanda bulunan kötü kolesterolün kandan uzaklaştırılmasını sağlayan kolesterol tipidir. İyi kolesterol seviyeleriniz düşük olduğunda kalp damar hastalıkları riskiniz artabilir. Araştırmalar günde 50 mg ve üstü çinko takviyesi kullanıldığı takdirde HDL kolesterol seviyelerinin düştüğünü gösteriyor. Bununla beraber LDL kolesterol, yani kötü kolesterol seviyelerinde bir değişiklik gözlenmemiştir.
Bakır eksikliği
Çinko, ince bağırsakta bakır emilimini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle uzun vadede bakır eksikliği yaşayabilirsiniz. Bakır demir emiliminde görev alan ve kırmızı kan hücrelerinin ve beyaz kan hücrelerinin oluşumunda görevli olan temel bir mineraldir. Kırmızı kan hücreleri kanımızda oksijen taşınmasında görev alırken beyaz kan hücreleri bağışıklık sisteminin savaşçı hücreleridir. Bu nedenle çinkodan kaynaklanan bakır eksikliği kan bozukluklarına yol açabilir. Bakır eksikliğinde; demir eksikliği anemisi, sideroblastik anemi ve nötropeni meydana gelebilir. Sideroblastik anemi yeterli miktarda kırmızı kan hücresi olmaması iken nötropeni yeterli miktarda beyaz kan hücresi olmamasıdır.
Enfeksiyona yatkınlık
Çinko, bağışıklık sisteminin işlevlerinde görev alan bir mineraldir ancak vücudunuzda çok fazla çinko bulunması tam tersi bir etki yaratarak bağışıklığınızı düşürebilir. Esasen bu durum genellikle anemi ve nötropeni neticesinde ortaya çıkar. Beyaz kan hücresi olan T hücreleri enfeksiyonlarla savaşırlar. Çinko fazlalığı nedeniyle yeterince T hücresi bulunmaması durumunda vücudumuz enfeksiyona yatkın hala gelir. Bununla beraber bazı araştırmalar günde 110 mg çinko takviyesinin bağışıklığı azalttığını gösterirken bazıları da arttırdığını göstermiştir. Bu konuda yürütülen çalışmaların kesin bulgular sunmadığını söyleyebiliriz.
Saç dökülmesi
Araştırmalar genel olarak çinko eksikliğinin saç dökülmesine neden olduğunu göstermektedir ve çinko takviyeleri saç dökülmesi sorunu yaşayanların sık başvurduğu tedavilerden biridir. Bununla beraber, bazı kişilerin tecrübelerine göre çinko fazlalığı durumunda saç dökülmesi yaşanabilir. Bununla beraber bu konu ile ilgili olarak fazla bilimsel araştırma yoktur. Çinko fazlalığı zararları ve belirtileri içeriğimiz hakkında yorumlarınızı aşağıda belirtebilirsiniz.