Hemoroidler insan vücudunun normal anatomik yapılarıdır. Hemoroid, rektum olarak adlandırılan kalın bağırsağın son kısmındaki yumuşak damar yastıkçıklarıdır. Mukoza yani ağzın içindeki gibi pembe renkli hücre tabakası, fibroelastik bağ yani destek dokusu, düz kaslar ve damarlardan oluşmaktadır. Makatın son 4 cm ’ lik kısmı açılır kapanır bir mekanizmadır. Bu alan açılma ve kapanma sistemine uygun akordeon gibi mukozal yapılar ve hemoroidle desteklenmektedir. Bu yapılar istirahat zamanı makatta bir tıkaç gibi görev yapmaktadır. Tuvalet ihtiyacında bu alanda bir yastık gibi görev yaparak destek oluşturur. Herkeste bulunan hemoroid organı kanarsa, şişerse ya da ağrı olursa hemoroidal hastalık olarak adlandırılır.
Hemoroid nedenleri nelerdir?
Toplumun yaklaşık % 4’ünde hemoroidal hastalık görülür. İnsan anatomisi gereği ayakta dururken makat ekseni ön kısmı altta arka kısmı üstte olacak şekilde çapraz durur. İçi damarlarla dolu yastıkçıkların yerçekimine etkisini azaltır. Oturarak ıkınıldığında bu sistem kanla dolar ve zorlanma ile bu kan dolma süresi artar. Tuvalette ıkınma mekanizması süresini artırır ve oturma süresini uzatırsanız zamanla damar yapışı gevşer hemoroid oluşabilir.
- Az lifli beslenme ve kabızlık, sık dışkılama ve zorlanmayı beraberinde getirerek hemoroidal hastalık oluşmasına sebep olmaktadır. Ayrıca tuvalette gereksiz zaman geçirme hemoroidal hastalığa yatkınlığı arttırmaktadır.
- Ağır kaldırmak özellikle dış hemoroidlerde acil sorunlara yol açabilecek durumlara sebep olabilir.
- Gebelik hemoroid hastalığını tetikleyebilir.
- Aşırı kilo makatta basıncı artırarak hemoroidal hastalığa zemin hazırlayabilir.
- Acı baharatlı besin tüketimi makatta yangıya sebep olur. Dışkılamada ıkınma ve süre arttırarak hemoroidal hastalık oluşabilir.
- Uzun süre oturarak çalışma ya da uzun süre ayakta kalmak.
- Prostat şişmesi, kronik öksürük basınç artışı ile hemoroidal hastalık riski oluşturur.
- Sosyoekonomik farklılık göstermez ve ailesel yatkınlık ispat edilememiştir.
Hemoroid belirtileri nelerdir?
Hemoroid belirtileri genel olarak şu şekilde sıralanabilir;
- Kaşıntı
- Kanama
- Ele gelen şişlik
- Ağrı
Dış hemoroidler genelde iç hemoroidin derecesine göre belirti verir. Bazen tek başına bir cilt çıkıntısı gibidir. Şikayet yapmaz. Ama bazen içindeki damar yapısı kabızlık, ishal, ıkınma, uzun süre tuvalette oturma, ağır kaldırma sonucu yırtılarak kanama ve pıhtılaşma yaparak şişlik ve şiddetli ağrıya sebep olur. Bazen deri çıkıntısı halindeki dış hemoroidler temizlenmede zorluk çıkarırlar ve nemliliğe sebep olarak kaşıntı yaparlar. Bazen de sadece estetik olarak görüntü bozukluğu yapar.
Hemoroid teşhisi nasıl yapılır?
Doktorun rektal muayenesi hemoroid hastalığı ile bilgi vermektedir ancak ayırıcı tanı yapılmalıdır. Doktor muayenesinden sonra gerekli görüldüğü durumlarda;
- Endoskopi
- MR
- Makat bölgesi basınç ölçümü gibi ileri tetkikler istenebilir.
Hemoroid tedavisi nasıl yapılır?
Hastalıkları konfor bozan hastalıklar ve hayatı tehdit edici hastalıklar olarak ikiye ayırabiliriz. Hemoroidal hastalıklardan konfor bozucu hastalık sınıfına girmektedir. Acil haller dışında hastanın şikayetlerine ve hastalığın derecesine göre tedavi şekillendirilmektedir.
1 ve 2. Evre hemoroid hastalıklarında henüz mekanizma olarak sistem bozulmamıştır. Şişlik, kanama, kaşıntı şikayetleri bulunmaktadır. Hemoridin asıcı bağları sağlamdır. İlerlemesi yavaşlatılabilir. Ameliyat ya da diğer işlemler olmadan diyet, antihemroidal ilaçlar, kabızlığı önleme, tuvalette geçen sürenin azaltılması gibi tedbirler alınabilir. Ancak hemoroid derecesinin ilerlediği durumlarda cerrahi tedaviler gündeme gelmektedir. Hemoroid ameliyatlarında kullanılacak yöntem hastalığın derecesi belirlendikten sonra doktor ve hastanın karşılıklı değerlendirmesinden sonra karar verilebilir.
Hemoroid ameliyatlarında kullanılan yöntemler şunlardır;
- Klasik ameliyat
- Longo ameliyatı –stapler hemoroidopeksi
- Lazer ameliyatı
- Doppler yardımlı Transaanal hemoroidal dearterizasyon (THD) yöntemi
- Lastik halka takılması
- Infrared koagülasyon
- Skleroterapi