Kondroitin, eklem kıkırdağında bulunan bir maddedir. Kondroitin sülfat olarak bilinen bir formu ise, hayvanlardan elde edilir ve osteoartrit yani kireçlenme tedavisinde takviye olarak kullanılır. Bu takviye özellikle glukozamin sülfat ile beraber tercih edilir. Bunun nedeni eklem sıvısında doğal olarak bulunan glukozaminin kondtroitin ile bir araya geldiğinde kıkırdak kaybının azalacağına dair varsayımdır.
Bu madde ayrıca manganez askorbat, hyaluronik asit, kolajen peptidler gibi maddeler ile bir araya da getirilir ve katarakt tedavisi için de bir diyet takviyesi olarak kullanılmaktadır. Ağızdan alınabildiği gibi doğrudan cilde de uygulanabilir. Biz bu makalemizde kondroitinin faydaları ve bu kullanımlarını destekleyen bilimsel araştırmalar olup olmadığını ve faydalarını anlatacağız.
Kondroitin Faydaları
Kondroitinin faydaları arasında yaraların iyileşmesi ve kıkırdak dokunun yıkımının tersine çevrilmesi bulunur. Ancak genel olarak faydaları ile ilgili olarak kesin bir fikir birliği yoktur.
Kireçlenme / osteoartrit
Artrit ve kireçlenme için kullanılan gıda takviyeleri ile ilgili genellikle çok fazla klinik araştırma yoktur fakat kondroitin bu konuda oldukça geniş çaplı araştırmalara konu olmuştur. Bu nedenle kireçlenme ile ilgili olarak ne kadar faydalı olduğu az çok bilinmektedir. Osteoartrit kıkırdak dokunun azaldığı ve eklem ağrısının eşlik ettiği dejeneratif bir artrit türüdür. Kondroitin sülfatın, osteoartritin neden olduğu ağrıları azaltabileceği düşünülmektedir.
- Artrit Vakfı‘na göre, kondroitinin artrit ağrısı üzerindeki etkinliğini inceleyen bir çalışmada kondroitin sülfat kullanan katılımcıların plaseboya kıyasla ağrı belirtilerinde azalma görülmüştür. Bu sonuçların elde edilmesi için katılımcıların kondroitin takviyelerini en az 3 ay kullanması gerekmiştir.
- Ulusal Tamamlayıcı ve Bütünleştirici Sağlık Merkezi ve Ulusal Artrit ve Kas-İskelet ve Deri Hastalıkları Enstitüsü tarafından finanse edilen çok merkezli bir çalışmada kondroitin sülfat ve glukozamin sülfatın faydaları incelenmiştir. Çalışma iki bölüme ayrılmıştır. İlk iki yıl, kondroitin ve / veya glukozaminin dizdeki kireçlenme ağrısını hafifletip hafifletemeyeceği değerlendirilmiştir. İkinci çalışmada ise, takviyelerin eklem kıkırdak kaybını azaltıp azaltamayacağı değerlendirilmiştir.
- 2006 yılında tamamlanan ilk çalışmada kondroitin sülfat, glukozamin sülfat ve kondroitin / glukozamin kombinasyonu verilen 1.583 kişi incelenmiştir. İki yıllık tedavinin ardından, kondroitin ve / veya glukozamin alan kişiler, plasebo veya Celebrex kullananlara göre daha iyi sonuç almıştır.
- 2008’de ikinci çalışmada kıkırdak kaybını veya büyümesini değerlendirmek için diz eklemlerindeki boşluğu ölçen X ışınları kullanılmıştır. Glukozamin ve / veya kondroitin tedavisi alan kişilerde iki yıl sonunda, kıkırdak kaybının plasebo veya Celebrex alanlara göre azaldığını gösteren bir bulgu bulunamamıştır.
- Bu çalışmaların sonuçları, 2010 yılında GAIT çalışmasının bir parçası olarak yürütülen ve kondroitin ve / veya glukozaminin kireçlenme ağrısını hafifletip hafifletmediğini ve kıkırdak kaybını azaltıp azaltmadığını araştıran iki yıllık bir çalışma ile örtüşmektedir. 2018’de yayınlanan başka bir araştırmada, GAIT çalışmasından sonra bu konuyu araştıran çalışmalar değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmede, kondroitinin osteoartrit ağrısına yönelik etkileri ile ilgili kesin bir şey söylenemeyeceği ve daha objektif ölçüm araçları gerektiği belirtilmiştir.
Uzmanlar, glukozamin ve kondroitinin diz ve kalçada bulunan kireçlenme için ne kadar etkili olabileceği konusunda kesin bir yargıda bulunmamaktadırlar. Amerikan Romatoloji Koleji diz veya kalça kireçlenmesi olan kişilerin glukozamin veya kondroitin takviyeleri kullanmamasını tavsiye eder. Ancak gene de bu konuya tartışmalı yaklaşır ve uzmanlar arasında bu konuda çoğunlukla fikir ayrılıkları bulunur. Kondroitinin faydaları kireçlenme de bu şekildedir.
Katarakt
Kondroitin sülfat katarakt rahatsızlığını iyileştirecek etkilere sahip değildir ancak katarakt tedavisinde belli düzeyde etkileri olabilir. Bilimsel araştırmalar, kondroitin sülfat ve sodyum hiyalüronat içeren bir solüsyonun göze enjekte edilmesi ile katarakt ameliyatında gözün korunduğunu ortaya koymaktadır. Daha önce yürütülen bazı araştırmalar bu iki bileşeni içeren solüsyonun gözdeki basıncı azaltarak katarakt ameliyatı sonrası gözlerin iyileşmesinde fayda edebileceğini de göstermektedir. Sadece kondroitin sülfat içeren solüsyonlar kullanıldığında katarakt ameliyatında nasıl bir etki edeceği ise henüz bilinmemektedir.
Yara iyileşmesi
Kondroitin ve glukozamin takviyelerinin yaraların iyileşmesini kolaylaştırmak gibi faydaları ve cilt sağlığına yönelik kullanımları da mevcuttur. Kondroitin faydaları değerlendirildiğinde bu özellikleri kolajen üretimini desteklemesi ile ilgilidir. Kolajen cildin genç ve dolgun olması için gerekli olan bir proteindir. Bazı araştırmalar kondroitinin yanık tedavisinde kullanıldığında iyileşme sürecini hızlandırarak iltihabı kontrol etme konusunda faydalı olabileceğini göstermektedir. Kondroitin ve glukozamin yaraları nemli tutmak ve iyileşme sürecini hızlandırmak için yara ve yanıklar için kullanılabilir. Yara iyileşmesine yönelik etkilerinin geniş çaplı araştırmalara dayanmadığını ve bu konuda kesin bir şey söylenemeyeceğini belirtmekte fayda var.
Diğer kesin olmayan faydaları
Bazı araştırmalar aromataz inhibitörleri adı verilen ilaçlardan kaynaklanan eklem ağrısına karşı etkili olabileceğini göstermektedir. Glukozamin ve kondroitinin 24 hafta boyunca günde iki veya üç defa alındığında meme kanseri tedavisinde kullanılan ilaçların neden olduğu ağrının azaldığı kaydedilmiştir.