Laktoz nedir diye sorduğumuzda, hepimizin de artık bildiği gibi, sütte bulunan bir madde kastedilmektedir. Diğer adıyla da süt şekeri şeklinde bilinmektedir. Genellikle, mide problemi çekenler laktozu iyi bilmektedirler. Çünkü, sindirim sorunu yaratabilmektedir.
Laktoz Nedir?
Laktoz, memeli canlıların sütlerinde yer alan karbonhidrat biçiminde de bilinmektedir. Anne sütünde ve ineklerin sütünde yer alan ve kristalize olma özelliğiyle de bilinen bir tür şekerdir. İçinde glukoz ve galaktoz denilen ana maddeler yer almaktadır.
Enerji ve vücut gelişimi için önemli bir madde diye de görülmektedir. Laktoz, disakkarit grubundan bir şeker şeklinde de geçiyor. ‘’Disakkarit’’ (çift şeker) denilen madde, iki basit şekerin (monosakkarit) bir araya gelerek tek bir şeker oluşturması olayına deniliyor. Laktozdan başka, maltoz ve sükroz da disakkarit grubunda yer alıyor. Böylelikle, sütteki karbonhidrat salınımı daha da arttığı için, yüksek dozda şeker de meydana geliyor. Disakkaritler, hayvansal olabildiği üzere, bitkisel de olabiliyor. Bunlardan en fazla bilinenini laktoz oluşturuyor.
Laktozun Etkileri Nelerdir?
Laktozun Etkileri Nelerdir? Laktoz içerikli sütlerin kimi etkiler yaptıkları bilinmektedir. Bu yönde, bazı ağrılara, gaz sancılarına sebebiyet vermemek adına kimi üretici firmalar laktozsuz süt üretimi de yapmaktadırlar. Çünkü, laktoz kabızlık, ishal, mide sancısı ve yanması yan etkilerini de taşıyabiliyor.
Laktoz İntoleransı Nedir?
Laktoz intoleransı, insanlarda sıklıkla görülen problemlerden biridir. Bu rahatsızlık, günümüzde sindirim sistemi düzgün çalışmayan birçok insan için de acı vericidir. Laktoz intoleransı adlı sindirim sistemi hastalığı, midenin laktoza karşı bir tolerans göstermemesinden ve ondaki şekeri sindirememesinden kaynaklanmaktadır.
Disakkaritlerden biri olan laktozu sağlıklı şekilde sindirebilmek için, vücuttaki laktaz enziminin yeteri kadar üretilmesi gerekmektedir. Oysa, bu sorunda mevcut enzimin yoğunluğu azdır, laktozu sindirmeye yetmemektedir. Laktoz enzimi bağırsaklardan geçtiğinde, rahatça emilebilmelidir; ardından, içindeki iki temel şeker olan glukoza ve galaktoza ayrışabilmelidir.
Laktoz intoleransında bu ayrışma gerçekleşmez. Aslında, herkes bebekken laktozu sindirme gelişimiyle doğar. Çünkü, bu madde aslen anne sütünde de yer almaktadır. Fakat, zamanla büyüyen insan, stres, sağlıksız yaşam, hızlı bir süreç içinde ne kadar istese de, kendisine ihtimam gösteremez. O yüzden, 21. yüzyılda sindirim sistemi hastalıkları, bağırsak problemleri de oldukça fazla şikayetle birlikte çoğalmaktadır.
Laktoz İntoleransının Belirtileri Nelerdir?
Laktoz intoleransı genellikle iki şekilde karşımıza çıkmaktadır. Bunlar birinci (primer) laktoz intoleransı ve ikinci (sekonder) laktoz intoleransı adıyla ayrılmaktadır. Birnci laktoz intoleransı daha fazla rastlanılan bir rahatsızlıktır. İkinci laktoz intoleransı ise, daha çok kalıtımsal şekilde görülebilmektedir. İkinci laktoz intoleransı, çölyak diye bilinen hastalıkla da birlikte gelişir.
Laktoz intoleransının birtakım belirtileri nüksetmektedir. Bunları aşağıdaki şekilde sayabilmemiz mümkündür:
- Karın ağrısı
- Midede yanma
- Midede şişkinlik hissi
- Kramplar
- Kabızlık
- İshal
- Gaz yapmak
- Bel ağrısı
Bunlardan en sık görüleni midedeki şişkinlik hissidir. Kişi ağrıyla birlikte, o şişkinliğe istinaden, bir şey yiyip içmek istemez. Sindirilemeyen laktozun yerine bağırsağa su dolmaya başlar. Sanki, bir musluk açık kalmışçasına bağırsak dolar. Kalın bağırsağa ulaşan laktoz, bakterilerce fermente edilemediği için şişkinliğe sebebiyet verir. Burada yağ asitleri yayılmaya, gaz oluşumu gelişmeye başlar. Kişide kramplar meydana gelir. Bazen bu kramplar insanı iki büklüm hale getirir.
Laktoz İntoleransını Bilmek Neden Önemlidir?
Laktoz intoleransını bilmek önemlidir. Çünkü, bunun kronik hale gelmesi ve yaşam standartlarının düşürülmemesi arzu edilmektedir. Laktoz intoleransı genellikle beslenmeden de kaynaklanmaktadır. Süt, süt tozu, peynir, yoğurt, bisküvi, tatlı, şekerli gıdalar, süt katkılı her türlü ürün tüketildikçe mide aşınmaya başlar. Bu sebeple, dikkat edilmesi gerekmektedir. Bilhassa, laktozsuz süt kullanımı arttırılmalıdır.
Eğer, bunun önlemi alınmazsa, vücut çok hassas hale gelebilir. Bir damla sütün ağzına değmesiyle, kişi mide ağrılarından, kramplardan duramayabilir. Beslenmeden kesilip, uykusunu alamayabilir. Bu anlamda, süt ve süt ürünleri doğru tüketilmezse, bunlarda bulunan kalsiyum, A, B12, D gibi vitaminlerden de mahrum kalınması, başka rahatsızlıkları da tetikleyebilir. Nitekim, mide de oldukça hassas bir organdır, bağırsağı etkilemektedir. Vücudun tabiri caizse ikinci beyni diye geçen bağırsaklara özen gösterilmemesi, kansere değin giden zorlu bir süreci de ortaya çıkarabilir.
Laktoz İntoleransının Tedavisi Nasıldır?
Eğer ki, süt ve süt ürünlerine karşı büyük bir hassasiyetiniz baş gösterdiyse, vakit kaybetmeden bir doktora gitmenizde yarar vardır. Bu anlamda, doktora gittiğinizde, size birtakım testler uygulanacaktır. Bunlar, laktoz toleransı testi, dışkı asidi testi, hidrojen solunum testi biçiminde bilinmektedir. Bunlarla beraber, endoskopi yöntemiyle, bağırsaklarınızdaki laktoz sindirim seviyesi de ölçülmektedir.
Laktoz toleransı testinde, laktoz intoleransı olan hastaların kanında glukoz artışının olmadığı gözlemlenmektedir. Dışkı asidi testindeyse, bağırsakta fermente edilememe durumuna göre, dışkıdaki laktik asidin oranı ölçülür. Son olarak, hidrojen solunum testindeyse, sizden laktozlu ürünler tüketmeniz istenir. Ardından, yaklaşık 15 dakika sonra, bir balona üflemeniz rica edilir. Buna göre, hasta olan bireylerde hidrojende bir artış görülmektedir. Tüm bu testlerin neticeleri bağlamında, size uyarlanan bir tedavi süreci başlayacaktır.
Laktoz İntoleransını Önlemek İçin Neler Yapmalıdır?
Laktoz intoleransının önlenmesi bağlamında, en güvenli yöntemlerin başında, laktoz içeren ürünlerin tüketilmemesi gelmektedir. Bu anlamda, en sık önerilen takviyelerden biri probiyotiklerdir. Probiyotikleri içeren ürünler, düzenli sindirim yapılmasına destek vermektedir. Bunun için, eczanelerde özel ilaçlar ve takviyeler bulunmaktadır. Doğal probiyotikler denilince de akla, kombu çayı, tarhana çorbası, kefir, salatalık ve lahana turşusu, mikro yosunlar, doğal yoğurt gelmektedir. Laktoz intoleransının düşürülmesi adına, ayrıca laktozu sindirmenize yardımcı olabilecek laktaz enzimi prepatları satılmaktadır. Doktor tavsiyesiyle alınabilecek bu prepatların gramajları kişiden kişiye, semptomdan semptoma farklılık gösterebilmektedir.
Kaynak: webmd / mayoclinic