Yaklaşık olarak 700 farklı türü olan Okaliptusun ana vatanı Avustralya ve Tazmanya’dır. Yaprağını dökmeyen bu ağacın yaprakları yaz kış toplanabilir ve şifalı özellikleri için kullanılan kısmı da yapraklarıdır.
Okaliptus 70 m’ye kadar uzayabilir. Yaprakları maviye çalan yeşil renktedir ve geniş bir mızrağı andırır. Okaliptusun çiçekleri tüylüdür ve meyveleri içerisinde birçok tohum taşır.
Diş hekimliğinde okaliptüs yağı, sızdırma önleyici maddelere ve dolgu için çözücülere konur. Ayrıca okaliptusun kurutulmuş yaprakları lezzet verici çeşni olarak kullanılır. Okaliptus yağı ayrıca parfüm ve kozmetiklerde kokusu nedeniyle kullanılır.
Okaliptusun içerisinde uçucu yağ, tanen, reçine, antioksidan özellikli flavonoidler vardır ve bu bitki kafein içermez. Biz bu makalemizde okaliptus faydaları ve kullanımı ile ilgili olarak sizleri aydınlatmaya çalışacağız. Okaliptus nasıl kullanılır? Sorusuna cevap ile yazımızı detaylandıralım.
Okaliptus Nasıl Kullanılır?
1) Çay
• 100-150 ml (1 bardak kadar) su kaynatınız ve kaynadıktan sonra fincana alınız.
• Yaklaşık 1 çay kaşığı kurutulmuş okaliptus yaprağını fincandaki sıcak suya atınız.
• Hazırladığınız çayı 8-10 dakika kadar demlemeye bırakınız.
• Demlendikten sonra yaprakları süzünüz. Çayınız hazır!
• Boğaz ağrınız varsa okaliptus çayı size iyi gelebilir. Bunun için çayınıza bal katarak içmek boğazınızı da yumuşatabilir.
2) İnfüzyon:
• İnfüzyon, bitki çayının daha yoğun olarak hazırlanmış bir versiyonudur diyebiliriz. İnfüzyonlar yaralara ve ağrılı bölgelere kompres olarak uygulanabilir veya gargara suyu olarak kullanılabilir. Okaliptustan infüzyon hazırlamak istiyorsanız önce 1 bardak su kaynatınız.
• Daha sonra 1 çorba kaşığı kurutulmuş okaliptus yaprağını kapağını kapatabileceğiniz bir kavanoza yerleştiriniz.
• Kaynamış suyu kavanozun içerisindeki okaliptusun yapraklarının üzerine dökünüz.
• Kavonozun kapağını iyice kapatınız ki okaliptusun buharı ve uçucu yağları dışarı sızmasın.
• Okaliptus yapraklarını en az 4 saat kavonozda bekletiniz. 4 saatten sonra yaprakları süzünüz.
• Bu infüzyonu 48 saate kadar buzdolabında saklayabilirsiniz.
• İnfüzyon lokal olarak iltihapların, ağrılı bölgelerin ve yaraların üzerine konulabilir veya bu suyla gargara yapılabilir.
3) Aromaterapi: Aromaterapi kullanımı için okaliptus esansiyel yağını kullanabilirsiniz. Bunun için 1 damla esansiyel yağı, 3 damla taşıyıcı yağ ile karıştırın. Taşıyıcı yağ olarak zeytin yağı, hindistan cevizi yağı veya kayısı çekirdeği yağı kullanabilirsiniz.
Okaliptus Faydaları
Okaliptus geleneksel olarak sinüzit, bronşit, soğuk algınlığı gibi solunum yolu sorunları, grip ve astım gibi hastalıklar, alerjiler, ağrı ve iltihaba karşı kullanılmıştır. Okaliptus faydaları elbette bununla da sınırlı değildir.
Eskiden beri okaliptus, hem ilaç hem de gıda olarak kullanılmıştır. Günümüzde ise esansiyel yağı parfümeri alanında, kendisi ormancılıkta (kereste, yakıt, kağıt hamuru) ve çevresel nedenlerle (su ve rüzgar erozyon kontrolü) kullanılmaktadır.
Okaliptus Bilimsel Araştırmalara Dayanan Faydaları
- Bu bitki özellikle flavonoidler olmak üzere antioksidanlar açısından zengindir. Okaliptüste bulunan önemli flavonoidler arasında kateşinler, izorhamnetin, luteolin, kaempferol, floretin ve kuersetin bulunur. Bu bileşikler bazı kanserlere, kalp hastalıklarına ve kronik hastalıklara karşı koruma sağlayabilir. Okaliptus faydaları kalp hastaları için tavsiye edilebilir.
- Araştırmalar göstermektedir ki okaliptus, içerisinde bulunan okaliptol bileşiği sayesinde, soğuk algınlığı ile ilişkili burun akıntısı, baş ağrısı, burun tıkanıklığı ve öksürük gibi semptomlarda okaliptüs faydaları görülmektedir. Bu nedenle, nezle, grip, soğuk algınlığı, astım, sinüzit gibi solunum yolları rahatsızlıklarında kullanılabilir.
- Araştırmalarda okaliptus gram negatif (Salmonellaenteritidis, Escherichia coli ve Pseudomonas aeruginosa) ve gram-pozitif bakterilere (Staphylococcus aureus, Enterococcus faecium, Listeria monocytogenes ve Listeria monocytogenes) karşı etkili bulunmuştur.
- Okaliptusun stres ve anksiyeteye karşı kullanılması da mümkündür. Bazı araştırmalar ökaliptusun içerisinde bulunan okaliptol maddesinin anksiyeteye karşı etkili olduğunu ve sinirsel rahatlama sağladığını göstermektedir.
- Ciltte çıkan yaralar ve yanıklar için okaliptus lapası fayda sağlayabilir. Bunun için okaliptus yaprakları kaynatıp lapa haline getirdikten sonra ılınınca cildinize uygulayabilirsiniz.
- Okaliptusun ağrı kesici faydaları da vardır. Araştırmalar okaliptusun özellikle artrit ile ilişkili kas ve eklem ağrıları için faydalı olabileceğini göstermektedir. Okaliptus bu etkisini içerisinde bulunan cineole ve limonen gibi anti-enflamatuar bileşiklere borçludur.
- 2008 yılında yapılan bir araştırmaya göre, okaliptüs ağız ve diş sağlığına katkıda bulunabilir. Araştırmada katılımcılar günde 5 defa en az 5 dakika okaliptus ekstraktı içeren bir sakız çiğnemişlerdir. Araştırma neticesinde okaliptus ekstraktının diş eti kanaması, diş eti iltihabı ve plak birikimine karşı etkili olduğu görülmüştür. Plasebo verilen kontrol grubunda ise herhangi bir değişiklik görülmemiştir. Araştırma neticesinde okaliptus ekstraktının ağızdaki bakterilere karşı etkili olduğuna karar verilmiştir. Bu nedenle okaliptusun antibakteriyel ve antimikrobiyal özelliklerinden ötürü ağız ve diş sağlığı için faydalı olabileceğini söyleyebiliriz.
- Okaliptusun içerisindeki aktif madde olan okaliptolün anti-enflamatuar etkileri astım hastaları üzerinde de incelenmiştir. Araştırmalarda okaliptolün şiddetli astımı olan hastalarda, üst ve alt hava yolu hastalıklarında etkili olabileceği görülmüştür.
- Gene içerisinde bulunan okaliptol bileşiği sayesinde kronik obstrüktif akciğer hastalığının tedavisinde de kullanılabilir. Bilimsel araştırmalara göre bu madde enflamasyonun yoğunluğu ve süresini azaltmaktadır. Okaliptus faydaları bu konuda oldukça nettir.
- Seramid, cilt nemini ve sağlamlığını koruyan bir yağ asididir. Araştırmalar göstermektedir ki sedef hastalığı ve egzama rahatsızlığında bu maddenin miktarı azalmaktadır. Okaliptüs ekstresinin ise ciltteki seramid miktarını arttırarak, cildi nemlendirdiği ve cilt bariyerini sağlamlaştırdığı görülmüştür. Bu açıdan hem kuru ciltleri nemlendirmek için hem de cilt hastalıklarının tedavisinde kullanılabilir.