Özgüven kaybının nedenleri nelerdir, nasıl tedavi edilir? Özgüven eksikliği olan kişilerde neler yapılmalıdır? Merak edilen ayrıntıları yazımızdan inceleyebilirsiniz.
Özgüven eksikliğinin nedenleri oldukça farklı faktörlere dayanabilir. Kişinin özgüven kaybı yaşamasında etkili olan şeyler aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Ailevi problemler
- Olumsuzluklara çok uzun süre takılmak
- Ümidi hemen yitirmek
- Beklentilerin çok yüksek tutulması
- Kişinin davranışlarının ağır bir şekilde eleştirilmesi
- Karar akma konusunda eksik hissetme
- Baskı hissetme
- Görmezden gelinme
- Çok uç noktalarda hedeflerin belirlenmesi
- Karamsar olma
Yukarıda da görüldüğü gibi özgüven eksikliğinin sebepleri çeşitli şekilde olabilir. Bu nedenlerden bazıları kişinin daha küçüklük dönemine dayanırken bazıları sonradan oluşabilir. Bununla birlikte kişinin kendinden kaynaklı özgüven kaybı olabileceği gibi çevresinden kaynaklı özgüven kaybı da olabilir.
Örneğin kişinin ailesinde oluşan problemlerden kaynaklı gelecekte özgüven kaybı yaşaması daha geçmişe dayalıdır; baskı hissetme, uç hedefler belirleme gibi nedenler ise geçmiş kaynaklı olabileceği gibi sonradan da oluşabilir.
Özgüven Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir?
Özgüven kaybının belirtileri kısaca şöyle sıralanabilir:
- Karar verirken zorluk çekme
- Sürekli başkalarına ihtiyaç duyma
- Risk alamama
- Kurulan ilişkilere sınır koyamama
- Hayır diyememe, kullanılma
- Sosyal ortamlardan çekinme, sunum yapmaktan kaçınma
- Küçük düşmekten veya onaylanmamaktan korktuğu için fikrini söyleyememe
- Utanç duyma, suçluluk duyma ve sevilmediğini hissetme
- Eleştiriler karşısında hassas olma
- Karamsarlık gibi bazı depresyon belirtileri gösterme
- İçe kapanıklık, asosyallik
- Yetersiz, beceriksiz, başarısız, değersiz hissetme
- Fiziksel olarak kendini beğenmeme
- Olumlu özelliklerini ve başarılarını görmezden gelme
- Olaydan çok çabuk olumsuz etkilenme ve ümidini yitirme
- Diğer insanlar tarafından önemsenmediğini düşünme
- Çok düşük beklentilere sahip olma
Oldukça fazla belirtisi olan özgüven kaybı kişiye hayatında pek çok zarar verebilir. Özgüven eksikliği yaşayan kişi yukarıdaki belirtilerden yalnızca birini, birden fazlasını veya hepsini sergileyebilir. Farklı alanlarda özgüven eksikliği hissetmek de mümkündür. Ne kadar az belirti gösteriliyorsa bu problemden kurtulmak da o kadar kolay olur. Fakat bu belirtilerden çoğunluğunu sergileyen kişiler hayatlarında genel olarak özgüven eksikliği yaşıyorlardır demektir. Bu da hayatlarının tüm alanlarında konforsuz olmalarına neden olur.
Özgüven Kaybı Nasıl Çözülür?
Özgüven eksikliğini çözmek için kişi öncelikle kendiyle işe başlamalıdır. Bunun için aşağıda verilen yönergeleri dikkate almalıdır:
- Olumlu yanlarını keşfet.
- Başardığın şeyleri listele.
- Senin için önemli olan şeyleri ve başarmak istediklerini belirle. Bunlara ulaşma yollarını araştır.
- Olumsuz iç konuşmalarını yakala ve bunları olumluya dönüştür.
- Amaçlarına ulaşmak için küçük adımlara bölerek ilerle.
- Mükemmel olmaktan vazgeç.
- Hobiler edin.
- Kendini eleştirmekten ve şikayet etmekten vazgeç.
- Olumlu ve pozitif yorumları ciddiye al.
- Seni destekleyen kişilerle daha fazla zaman geçir.
- Deneyimlerinden ders çıkar.
- Cesur ol.
- Gerçekçi hedefler belirle.
- Değişimlere karşı hoşgörülü ol.
Yukarıda verilenler özgüven eksikliği yaşayan kişilerin bu sorunu yenmek için sürekli hatırlaması gereken şeylerdir. Bununla birlikte kişi eğer bu yöntemlerle özgüven eksikliğini yenemiyorsa çeşitli bilimsel yöntemlere (hipnoz gibi) veya psikolojik danışmanlara başvurabilir.
Özgüven Nasıl Artırılır?
Özgüveni artırmanın yolları oldukça fazladır. Çocuklar için özgüven artırmanın yolları daha çevresel ve aile kaynaklıyken yetişkinler için daha kişiseldir. Yetişkin bir birey eğer özgüven kaybı yaşıyorsa ve özgüvenini artırmak istiyorsa şunları yapmalıdır:
- Güvensizliğin kaynağını bulmalıdır.
- Başarısız olunan konular listelenmelidir.
- Kişi kendini sevmeli ve insanlarla iletişim kurarken kendini dinlemelidir.
- Kendini keşfedip bir hobi edinmelidir.
- Yardıma muhtaç kişilere yardım edilebilir. Özellikle hayvan sahiplenmek çok etkili olur. Başkalarına iyi geldiğini gördükçe kişi özgüven kazanacaktır.
- Toprakla temas etmek negatif enerjiyi atar. Bu nedenle bitki dikilebilir veya sebze yetiştirilebilir. Aynı zamanda bu sayede kişi kendini başarılı hisseder.
- Yazı yazarak kişi kendi içini dökebilir. Günlü tutmak özgüveni artırmada oldukça etkili bir yöntemdir.
- Kişi çok iyi bildiği bir konuyu başkalarına aktarırken daha rahat olur. Bu yüzden hakim olduğu konuları başkalarına öğretebilir.
- Spor yapmak kişinin hem fiziksel hem de ruhsal olarak kendini daha iyi hissetmesini sağlar. Bu da özgüveni artırır.
Özgüven Eksikliği Nasıl Tedavi Edilir?
Özgüven kaybını tedavi etmek için psikologlarla veya psikolojik danışmanlarla görüşülebilir. Kişi eğer kendi kendine bu problemi aşamadıysa uzman bir doktorun yardımı etkili olacaktır. Öncelikle kişinin güvensizlik kaynağının nedenini ortaya çıkarmaya çalışan danışmanlar kişilere farklı farklı önerilerde bulunarak özgüvenlerini artırmaya çalışır. Buna yönelik örnekler aşağıda verilmiştir:
- Para kazanmak için sevmediği bir işi yapmaması gerektiği söylenebilir.
- Zevk aldığı uğraşlar edinmesine yardımcı olunabilir. Bu noktada en çok spor kullanılır. Çünkü spor kişinin hem ruhsal hem de fiziksel sağlığını korur. Sağlıklı bireyler de daha az özgüven kaybı yaşar.
- Kişinin kendini ifade edebilmesini kolaylaştırmak için yüksek sesli okumalar ve anlatımlar yaptırılır. Bazı alıştırmalar önerilir.
- Üretim yapmaya teşvik edilebilir.
- Kişinin müzikle ilgilenmesi sağlanabilir. Satranç gibi beyni geliştirici etkinliklere katılması tavsiye edilebilir.
- Kişiye merak ettiği konular hakkında bilgi toplaması söylenir. Yalnızca iş veya okul ile sınırlı kalmayıp kendini geliştirmeye yönelik bilgiler elde etmesi sağlanır.