Savant sendromu, zeka seviyesi için normalin altında tanısı koyulmuş kişilerin spesifik bir alanda uzmanlaşmalarıyla kendini gösterir. Tanı için farklı sebepler ileri sürülse de temelde Savant sendromunun farkını ortaya koyan özel kabiliyetli çocukların bunu açıkça diğer insanlardan üstün şekilde gösterebilmeleridir. Sendromun ismi, bilge kelimesine refer eden Fransızca Savoir kelimesinden türetilmiştir.
Savar sendromundan bilimsel anlamda ilk kez 1887’de Dr.Langdon Down bahsetmiş ve sendromun kapsamını açıklamıştır. Savant sendromu semptomlarına bakıldığında otizmle sıklıkla özdeşleştirilmesi olağan dışı bir durum sayılmaz. Nitekim Savant sendromunun en fazla görülme sıklığı otizmli bireyler arasında olmaktadır.
Savant Sendromunun Nedenleri Nelerdir?
Savant sendromunun nedenleri konusunda bilim dünyası bir prospektüs yazılacak kadar net şekilde ortak bir kanıya henüz varamamıştır. Ancak Savant sendromu neden ortaya çıkar konusunda genel olarak fikir birliğine varılan durumlarda bulunur.
Savant sendromunun yaygın sebeplerinden biri olarak genetik faktörler gösterilir. Buna göre kişilerin genlerinde bir değişiklik meydana gelmekte ve Savant sendromu gelişmektedir. Öte yandan otizmli bireylerin Savant sendromuna en sık rastlanan kimseler olduğu bildirilir. Dolayısıyla bu kadar yoğunluğa sahip bir alanın nedenlerini Savant sendromunda da görmek pek olanak dışı değildir. Otizmin sebepleri kapsamında yer alan etmenler aşağıdaki gibi sıralanabilir;
- Gen transferi
- İleri seviyede televizyon izleme alışkanlığı ve yalnız geçirilen çocukluk
- Doğum sonrasındaki yeni hayata uyum, yoğunluk benzeri faktörlerle çocuğun ihtiyaçlarının göz ardı edilmesi
- Doğum öncesi süreçte otizmi tetikleyecek davranışlar ise anne adayının duygusal geçişlerinin çok yoğun ve hızlı olması, stres, kaygı, korku benzeri duygusal karmaşalara maruz kalmadır.
Savant sendromunun görülme sıklığının ise doğumla birlikte olabildiği gibi sonradan da edinilebildiği bilinmektedir. Kafa travması, sinir sistemi sorunları benzeri faktörler Savant sendromunu tetikleyebilmektedir. Savant sendromunun zamanla kaybolması pek mümkün değildir. Ancak dezavantajlı haller zamanla eğitildiğinde gelişimsel anlamda çok daha iyi noktalara gelinir.
Savant Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Savant sendromunun belirtileri arasında şaşırtıcı derecede üstün beceri ve kabiliyetler yer alır. Belli bir alanda kişinin olağan zeka seviyesinin çok üzerinde gösterdiği üstün yetenek Savant sendromuyla açıklanır.
Savant sendromu tanısı koyulmuş çocuklarda;
- Hafızada olağan dışı düzeyde veri depolama,
- Birçok insanın içeriğini dahi bilmediği konularda neredeyse tüm istatistiklere hakim olma
- Matematiksel formüllerle ancak birkaç dakikada yazılarak hesaplanan konuları Savant sendromlu birey, saniyeler içerisinde zihninden çözümler. Bunun en yaygın örneği takvim günleridir.
- Göz teması kuramama
- Sosyal iletişim kurallarına yabancı olma
- Karşı tarafın hisleri hakkında değerlendirme yapmayıp empati kuramama
- Konuşma engelinin olması veya öğrenme aşamasının kolay geçmemesi
- Arkadaşlık ilişkileri oldukça zayıftır.
- Sosyal ortamda sohbet açma ve devamını sağlama güçlük çeker.
- Konuşma esnasında aynı kelime ve kalıpları yineleme
Savant Sendromu Testi Nasıl Yapılır?
PinSavant sendromunun testi için bireyin üstün kabiliyetleri yönlendirici olabilmektedir. Hafızaya ilişkin yapılan testlerle bireyin tanısı daha rahat şekilde tespit edilebilir.
Aşikar bir Savant sendromu testi bulunmasa da çocuğun yaşıtlarıyla uyumu ve davranışlarının benzerliğiyle farklılığı ele alınır. Dolayısıyla erken teşhis sürecin daha verimli ilerlemesini sağlarken çocuğun topluma uyum sağlama süreci de hızlanmış olur. Kısacası Savant sendromunun en belirleyici testi, çocuğun ve yaşıtlarının gözlemlenmesi sonucunda varılan gelişimsel bozukluk sonuçlarıdır. Bunlar sosyalleşme problemleri, yinelenen hareketler, konuşma problemi benzeri birçok faktör olabilmektedir.
Savant Sendromu Tedavisi Nasıl Yapılır?
Savant sendromunun tedavisi için standart ve kesin bir teknik bulunmamaktadır. Ancak bireyin gelişimsel bozukluğunun tespit edildiği hususlara özgü destekler alınarak iyileştirilmesi sağlanabilmektedir. Konuşma problemi olan çocuklar için dil ve konuşma terapisi, hiperaktivite problemi olan çocuklara enerjisini kontrol edebilme teknikleri kazandırılabilmektedir.
Savant sendromu tanısı konan bireyler için en makul tedavi tekniği özel eğitim kuruluşlarıdır. Bu tür kurumlarda bireyin sorun yaşadığı konularda bireysel eğitimler sunulur. Böylelikle onların topluma uyum süreçleri kolaylaştırılır. Kısacası kökende bulunan gelişimsel bozukluk, Savant sendromunda üstün özelliğin desteğiyle elimine edilebilecek bir husus olarak ele alınır.
Ayrıca Bakınız: Rotator Sendromu Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Tedavisi, Testi