Tourette sendromu çocuk ve ergenlerde yaygın olarak görülen motor ve ses tiklerini etkileyen bir nöro gelişimsel bozukluğu hastalığıdır. Oğlan çocuklarında kız çocuklara göre 3 – 4 kat daha sık görülen bu hastalık genel olarak yüzde 1 görülme sıklığına sahiptir. Hastalığın bünyeye olan etkisi ve hastalığın geçirilme durumu da cinsiyetlere göre farklılık gösterir. Hastalığı kendini en çok gösterdiği yaşlar 5 ile 9 arasındadır. Bu hastalığa sahip olan çocuklar istem dışı ani hareket gösterir ya da ses çıkarır. Bu hareketler devamlı bir şekildedir. Bu sendromun halk arasında bilinen adı tik hastalığıdır.
Tourette Sendromunun Nedenleri Nelerdir?
Tourette sendromunun nedenleri uzmanlar tarafından kesin olarak belirlenmemiştir. Genel kanı bazal ganglion denen ve beyindeki motor hareketlerin düzenlediği nörokimyasal kaynaklı düzensizliklerden meydana geldiğidir. Hastalık ile ilgili kesin olarak bilinen şey kalıtsal olduğudur. Bu sendroma sahip olan kişi, çocuğuna yüzde 50 oranda geçirme riski taşır. Tourette sendromuna sahip olan kişilerin birinci derece yakınlarında bu rahatsızlığa rastlanma riski yüzde 5 ile yüzde 15 civarıdır.
Bu sendromun meydana gelmesinin tek nedeni bir genetik sebepten kaynaklı değildir. Çok sayıda gen Tourette sendromunun ortaya çıkmasına neden olur. Genetik faktörler haricinde de hastalığı ortaya çıkaran bazı durumlar mevcuttur. Stres kaynaklı tik vakaları sıklıkla görülür. Bunun yanı sıra çocuklar üzerinde sınav kaygısı, yorgunluk, heyecan ve panik gibi durumların oluşması tik sayısının artmasına neden olur. Baskıcı ailelerin çocuklarında sendroma sahip çocukların yüksek tik sayısına sahip olduğu ortaya çıkmıştır.
Tourette Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Tourette sendromunun belirtileri basit ve karmaşık olarak ikiye ayrılır. Aynı zamanda motor ve vokal tikler olarak iki çeşit belirti bulunur. Basit motor tiklerin belirtileri şu şekildedir:
- Gözün kırpılması,
- Göz devirme,
- Başın sallanması,
- Kaşın kaldırılması,
- Omzun silkilmesi,
- Başın ve boynun çevrilmesi,
- Havaya üfleme hareketinin yapılması,
- Nesnelerin ellenmesi ve koklanması,
- Dili dışarı çıkarma gibi hareketlerdir.
Basit vokal tikler şu şekildedir:
- Boğazın sürekli olarak temizlenmesi,
- Devamlı olarak öksürme,
- Burun çekme hareketi,
- Esneme gibi hareketlerdir.
Karmaşık motor tikler şu şekildedir:
- Yüzün buruşturulması,
- Yere ayak vurulması,
- Daire çizecek şekilde devamlı olarak yürünmesi,
- Bir nesneyi ya da kişiyi yumruklama,
- Dişleri birbirine sürtme,
- Eğilme, çömelme ve zıplama gibi hareketlerin yapılması,
- Tekme atma alışkanlığı gibi hareketlerdir.
Karmaşık vokal tikler şu şekildedir:
- Kekeleme durumu,
- Ekolalali denen başkalarından duyulan hecelerin, seslerin, kelimelerin ya da görülen hareketlerin tekrarlanması vakası,
- Kopropraksi denen müstehcen işaretlerin yapılması,
- Palilali denen aynı cümle ya da kelimenin pek çok kere tekrarlanması,
- Palipraksi denen aynı hareketlerin pek çok defa tekrarlaması,
- Havlama, bağırma ve çığlık atma gibi sıra dışı hareketlerdir.
Tourette Sendromu Testi Nasıl Yapılır?
Tourette sendromunun testi herhangi bir kan testi ya da görüntü tetkiki bulunmamaktadır. Bu yüzden sendromun teşhisi doktor muayenesinden sonra gerçekleşir. Bu sendromun tik tipleri birbirinden farklılık göstermektedir. Vokal ve motor tik belirtilerin görülmesi Tourette sendromu ihtimalini arttırır. Tiklere neden olan sebepleri görmek için manyetik rezonans görüntüleme ve elektroensefalogram gibi yöntemler uygulanabilir.
Tourette Sendromu Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tourette sendromunun tedavisi doğrudan olmasa da tikleri yönetmek amaçlı kullanılır. Pek çok tik kişinin günlük hayatına etki etmediğinden herhangi bir tedavi yapılmaz. Kişinin gündelik hayatını olumsuz etkileyen tikler için ilaç ve davranış tedavilerine başvurulur. Bu vakalarda çocuğun ailesine bilgi vermek tik sürecinin iyi yönlendirilmesi için gereklidir. Çocuk üstünde şiddetli etkileri olan durumlar için ilaç kullanımı önerilir.
Ayrıca Bakınız: Şartlı Sağlık Yardımı Nedir? Başvurusu