Uçucu yağlar çeşitli bitkilerden özel tekniklerle elde edilen ve son derece hoş bir kokuya sahip olan yağlardır. Özellikle aromaterapide sıklıkla kullanılan bu yağlar pek çok farklı seçenek sunuyor olmasıyla da ön plana çıkıyor. Hangi bitkiden elde ediliyor olursa olsun uçucu yağların büyük emeklerle ve zorlu bir süreçle üretildiğini belirtmeliyiz. Söz konusu ürünlerin tamamen saf ve doğal olmasını sağlamak adına bu zorlu sürecin her aşamasını kontrol altında tutmak gerekiyor.
Bitkilerden doğal uçucu yağlar elde etmek için hangi bölümlerinin kullanıldığı ise hangi bitkinin yağının çıkarılacağına bağlı olarak değişkenlik gösteriyor. Genel olarak bakıldığında bitkilerin 5 farklı bölümünün kullanıldığını söyleyebiliriz. Bunlar;
- Kök ve sap
- Kabuk
- Yaprak
- Çiçek
- Meyve
Özel teknikler ile bitkilerin bu bölümlerinden elde edilen uçucu yağlar genellikle sudan daha hafiftir. Sadece nadir olan bazı bitkilerin yağlarının sudan ağır olduğunu söyleyebiliriz. Uçucu yağların özelliklerinden biri de su buharı ile sürüklenebilir olmalarıdır. Ancak suda çözünmediklerini de belirtmek gerekiyor. Oldukça değişik terpenik yapıya sahip olabilirler.
Uçucu Yağlar Nasıl Üretilir?
Günümüzde uçucu yağların elde edilmesinde en sık kullanılan yöntemin distilasyon olduğunu söyleyebiliriz. Ancak gerek görülmesi durumunda soğuk sıkım gibi daha farklı teknikler kullanılarak da bu yağlar elde edilebilir. Su buharı distilasyon yöntemi ise hem ülkemizde hem de dünya genelinde son derece yoğun bir şekilde tercih edilen metottur. Söz konusu yöntemde bitkinin yani yağ barındıran materyalin su ile beraber distilasyon kazanına konması gerekiyor. Bu kazan da uçucu yağ elde edilmesi için özel olarak tasarlanıyor ve üretiliyor.
Bitkinin kazana konmasının ardından kazan ısıtılıyor. Kazan içerisinde bulunan su kaynamaya başlıyor. Bu aşama ile beraber uçucu yağlar da sudan ayrılıyor ve özel olarak dizayn edilen toplama kaplarına alınıyor. Bu aşamanın ardından elde edilen sadece uçucu yağlar değildir. Aynı zamanda aromatik sular da elde edilebilir. Su buharı distilasyon tekniğinde toplama kabında altta kalan kısım yani sulu olan kısım aromatik sudur. Aromatik sular arasında günümüzde en sık kullanılanlar gül suyu ve kekik suyudur. Bu aromatik sular başta kozmetik sanayi olmak üzere pek çok alanda kullanılır. Böylelikle bitkilerin sadece yağlarının çıkarılmasında değil aromatik sular elde edilmesinde de distilasyon tekniğinin uygulanabildiğini söyleyebiliriz.
Bu noktada narenciye olarak da bilinen meyvelerin yağlarından da söz etmek gerekiyor. Bu meyvelerin yağlarının elde edilmesi için kullanılan bölümler kabuklarıdır. Kabuklarından maksimum verim elde edilecek şekilde uçucu yağ elde edilmesinde de soğuk sıkma yönteminin daha başarılı olduğunu söyleyebiliriz. Bu nedenle materyal narenciye olduğunda distilasyon yönteminden ziyade soğuk sıkma yöntemi daha fazla tercih edilir.
Bitkilerden Ne Kadar Uçucu Yağ Elde Edilir?
Bu sorunun yanıtı tahmin edebileceğiniz gibi bitkiden bitkiye değişir. Her bitkiden aynı oranda uçucu yağ elde edilmesi söz konusu olamaz. Öncelikle bitkilerden maksimum oranda uçucu yağ elde edilmesi için iki faktör önem taşıyor. Bunlardan ilki bitkinin doğru zamanda hasat edilmesi ve diğeri de yağ elde etme yönteminin başarılı ve hatasız bir şekilde uygulanmasıdır. Hasat işlemine kesinlikle güneş henüz doğmadan başlanması gerekir. Güneş doğduğunda ise hasat mutlaka sonlandırılmalıdır. Bunun nedeni ise bitkinin içerdiği güzel kokuların ve aynı zamanda yağların muhafaza edilmesidir. Hasat yapılırken bu kurala uyulması durumunda aynı bitkiden daha fazla uçucu yağ elde edilmesi de mümkün olabilir.
Önemli olan unsurlardan biri de bitkilerin distilasyon öncesinde doğru koşullarda kurutulmasıdır. Bu aşamanın ardından bitkiler distilasyon ünitelerinde toplanır. Distilasyon ile yukarıda söz ettiğimiz aromatik uçucu yağlar ve aromatik bitki suları elde edilir. Bu iki madde ayrıştırılır ve ayrı olarak kullanılır. Bitkilerin uçucu yağlarının güneşe ve ışığa maruz kalmayacak bir şekilde şişelenmesinin de önemli olduğunu belirtmek gerekiyor. Bu konuda fikir vermesi açısından gül ve lavanta bitkilerini ele alabiliriz. Sadece 1 kg lavanta yağı elde edilmesi için kullanılması gereken lavanta miktarı 130 kg ile 150 kg arasında değişir. 1 kg gül yağı elde edilmesi için de 4 bin kg gül kullanılmasına ihtiyaç olur.
Uçucu Yağ Çeşitleri Nelerdir?
Genel olarak uçucu yağ çeşitlerine şu örnekleri verebiliriz:
- Lavanta yağı
- Biberiye yağı
- Papatya yağı
- Limon yağı
- Okaliptus yağı
- Itır yağı
- Nane yağı
- Melisa yağı
- Portakal yağı
- Vetiver yağı
- Paçuli yağı
- Yasemin yağı
- Ylang ylang yağı
- Tarçın yağı
- Sedir ağacı yağı
- Ölmezçiçek yağı
- Karanfil yağı
- Kekik yağı
- Fesleğen yağı
- Çayağacı yağı
Elbette bu örnekleri çoğaltabiliriz. Günümüzde pek çok farklı bitkiden uçucu yağ elde edilebiliyor. Eğer bu yağları daha yakından incelemek isterseniz Alfheim doğal aromaterapi ürünleri kategorisine göz atabilirsiniz. alfheimaromaterapi.com adresine uğradığınızda sadece uçucu yağ seçeneklerini inceleyebilirsiniz. Ürünlerin üzerine tıkladığınızda ise hangi yöntemle elde edildiği ve menşei gibi merak ettiğiniz farklı soruların yanıtlarına ulaşabilirsiniz. Bu siteden aromaterapi yağları gayet uygun fiyatlarla temin edilebiliyor. Acele ederseniz seçenekler azalmadan aradığınız uçucu yağ çeşitlerine ulaşabilir ve indirimlerden de faydalanabilirsiniz.