Yaban Turpu Nedir? Faydaları ve Zararları

Yaban turpu nedir sorusuna öncelikle cevap arayalım. Yaban turpu ve kökü, baharat ve ilaç olarak kullanılan bir bitkidir. Daha çok et yemeklerinin sosuna çeşni vermesi amacıyla kullanılan bu bitki lezzetli olmasının yanında tıbbi açıdan da değerli olabilir. Geleneksel olarak binlerce yıldır hem baharat olarak hem de sağlığa yönelik faydaları açısından kullanılır. Yaban turpu kökünün içerisinde bulunan bileşiklerin antibakteriyel ve antikanser özellikleri ön plandadır. Yaban turpu faydaları daha çok bu özelliklerinden kaynaklıdır.

Yaban turpu geleneksel olarak böbrek taşları, ödem, solunum yolu enfeksiyonları, böbrek taşı, siyatik ağrısı, gut ve romatizma rahatsızlıkları için kullanılır. Bununla beraber iddia edilen faydalarının büyük bir kısmı geniş çaplı araştırmalarla kanıtlanmamıştır. Biz bu yazımızda yaban turpunun bilimsel araştırmalara göre faydaları ve zararları ile ilgili olarak kapsamlı bilgiler sunmaya çalışacağız.

Yaban Turpu Faydaları

Yaban turpunun faydaları ve bilimsel araştırmalara göre faydaları olmak üzere iki kategoriden bahsedeceğiz. Öncelikle yaban turpunun iddia edilen faydalarını ele alalım:

• Kansere karşı etkilidir ve kanser hücrelerinin ölmesini sağlayabilir
• İdrar yolları hastalıklarını önleyebilir ve enfeksiyonu iyileştirebilir
• Enflamasyonu azaltan antioksidanlar açısından zengindir
• Soğuk algınlığını, bronşiti iyileştirebilir ve burun tıkanıklığına iyi gelir
• Bakterileri ve mikropları etkisiz hale getirebilir
• Ciltte siyah veya kahverengi lekelerin olduğu malezmaya karşı etkilidir
• Yaş ile beraber oluşan lekeleri azaltabilir
• İçerisinde bulunan antioksidanlar sayesinde saç köklerine kan dolaşımını arttırarak saçların sağlıklı bir şekilde uzamasına yardımcı olabilir
• Sindirimi kolaylaştırabilir.

Yaban Turpunun Bilimsel Araştırmalara Göre Faydaları

Öncelikle belirtmekte fayda var ki yaban turpunun tıbbi faydalarını araştıran insanlar üzerinde yapılan geniş çaplı klinik çalışmalar bulmak zordur. Bu sebze ile ilgili araştırmalar çoğunlukla hayvanlar üzerinde veya test tüplerinde yapılmıştır. Bu nedenle yaban turpu faydaları ve etkileri ile ilgili olarak kesin bir şey söylemek pek mümkün değildir.

Besin değerleri

Yaban turpunun bir sebze olarak en önemli faydası vücudumuzun fonksiyonlarının yerine getirilmesi için gerekli olan temel vitamin ve mineraller açısından zengin olmasıdır. İşte yaban turpunun içerisinde bulunan mikro besinler:

• Çinko
• C vitamini
• Potasyum
• Magnezyum
• Manganez
• Folat
• Kalsiyum
• Lif
• Protein
• Lutein
• Zeaksantin

Ayrıca daha az miktarda olmak üzere içerisinde A vitamini, tiamin, riboflavin, niasin, demir ve fosfor da bulunur.

Antimikrobiyal

Yaban turpu kökünde bulunan izotiyosiyanatların antimikrobiyal etkileri de bulunur. Araştırmalar özellikle Streptococcus mutans, Streptococcus sobrinus, Lactobacillus casei, Staphylococcus aureus, Enterococcus faecalacter, Candida albicans, Fusobacterium nucleatum, Prevotella nigrescens ve Clostridium perfringens bakteri ve mantarlarına karşı etkili olabildiğini ortaya koymaktadır. Bununla beraber bu etkileri test tüplerinde araştırılmıştır ve insan vücuduna doğrudan alındığında nasıl etki göstereceğini inceleyen daha geniş çaplı araştırmalar yapılması gerekmektedir.

Enflamasyon

Yaban turpunun içerisinde sinigrin isimli bir madde bulunur ve birçok faydası bu madde ile ilgilidir. Bu maddenin olası terapötik faydalarından biri de enflamasyonu yani iltihabı azaltabilmesidir. Uzun süreli enflamasyon kronik hastalıklarla ilişkili olduğu için enflamasyonu azaltan gıdalar ve bitkiler değerlidir. Evidence Based Complementary and Alternative Medicine dergisinde yayınlanan bir çalışmaya göre bağışıklık sisteminde bulunan bazı özel hücreler üzerinde etkilidir ve enflamasyonu azaltır. Bu çalışmada insanlara ait bağışıklık sistemi hücreleri üzerinde çalışıldığı için çalışmanın etkileri önemlidir. Yaban turpu faydaları bu kadarda değildir.

Yüksek tansiyon

Yüksek tansiyon kalp damar hastalıkları riskini arttıran ciddi bir durumdur. Bazı kişiler tansiyonları yüksek değerlerde seyrettiği halde bundan habersizdirler. Bu nedenle düzenli kontrollerle tansiyon değerleriniz hakkında bilgi sahibi olmanız önemlidir. Araştırmalar yaban turpunun yüksek tansiyonu düşürebileceğini göstermektedir. Sıçanlar üzerinde yapılan araştırmalarda yaban turpu yaprakları ve tohumu verilen sıçanlarda sistolik ve diastolik kan basıncı değerlerinin azaldığı görülmüştür.

Araştırmalarda yaban turpunun angiotensin 1 – dönüştürücü enzim, asetilkolinesteraz, arginaz ve fosfodiesteraz 5 aktivitelerini azaltarak tansiyon üzerinde etki gösterdiği tespit edilmiştir. Ayrıca hipertansif sıçanlarda nitrik oksit seviyesini arttırdığı ve lipid peroksidasyonunu en aza indirdiği görülmüştür. Şunu da belirtmekte fayda var ki araştırmalarda yaban turpunun yapraklarının tansiyon düşürücü etkilerinin tohumlarından daha güçlü olduğu tespit edilmiştir. Yaban turpunun bu etkileri kayda değer olmakla beraber araştırmaların çoğunlukla hayvanlar üzerinde yapıldığı göz önünde tutulmalıdır. Bu sebzenin insanlar üzerindeki etkisi ile hayvanlar üzerindeki etkisi birebir aynı olmayabilir.

Yaban Turpu Zararları Ve Yan Etkileri

Her ne kadar faydaları ile öne çıkan bir sebze de olsa yaban turpu yan etkileri olabilir. Yaban turpunun zararları ve olası yan etkileri şunlardır:

• Mide ve bağırsak hastalıkları olanlar, sindirim sisteminde ülser olanlar ve sindirim sistemi enfeksiyonu geçirenlerde sindirim sisteminde tahrişe neden olabilir
• 4 yaşın altındaki çocuklarda sindirim sistemini rahatsız edebilir
• İdrara çıkışı arttırabilir
• Hipotiroidi hastalarına olumsuz etki edebilir.

Yaban turpu zararları ve faydaları bu yazımızda sizler için detaylı şekilde ele aldık.