Küpe çiçeğigiller familyasından ve Latince adı Epilobium angustifolium olan yakı otu sulak yerlerde, ormanlarda yetişen çok yıllık bir bitkidir. Asya, Avrupa, Amerika ve Avustralya’da yetiştirilen yakı otu en fazla 2,5 metreye kadar uzar. Yakı otu faydaları nedeniyle günümüzde birçok kitle tarafından tanınır.
Yakı otunun yaprakları dar ve 15 cm uzunluğundadır. Çiçekleri ise kırmızı, pembe veya mor olabilir. Yakı otunun meyvesi ise uzundur ve şekli bir kapsülü andırır.
Prostata yönelik etkileriyle öne çıkan yakı otunun içerisinde flavonoidler ve tanen, fosfor, kalsiyum, magnezyum, manganez, potasyum, bakır, çinko, demir, A, C ve B6 vitaminleri, niasin ve folat bulunur. Yakı otunun faydaları ve zararları ile ilgili olarak daha fazla bilgi almak için okumaya devam edelim.
Yakı Otu Nasıl Kullanılır?
Yakı otunun yerin üstünde bulunan kısımları ilaç yapımında kullanılır.
Prostat hastalıkları için yakı otu bitki çayı tarifi:
- 1 bardak suyu kaynatınız.
- Kaynayan suyu ocaktan alınız ve içerisine 1 tatlı kaşığı yakı otunu atınız.
- 10 dakika demledikten sonra çayı süzünüz.
- Bu çayı sabahları aç karnına kahvaltıdan yarım saat önce ve akşam yemeğinden yarım saat önce olmak üzere günde 2 kere içebilirsiniz.
Yakı Otu Faydaları
Geleneksel olarak kullanımı
Bu ot geleneksel olarak migren, soğuk algınlığı, mide ülseri, iyi huylu prostat hiperplazisi (prostat büyümesi) için, ateş düşürücü olarak ve tümörlere karşı kullanılmıştır.
Antioksidan
Araştırmalar, yakı otunun, antioksidan, anti-proliferatif, anti-enflamatuvar, antibakteriyel ve yaşlanma karşıtı özellikleri olduğunu göstermiştir. Yakı otunun içerisinde bulunan flavonoidler ve ellagitanninler birincil aktif bileşenleridir.
Antioksidanlar vücuttaki enflamasyon ile savaşarak kronik enflamasyonu azaltır. Efnlamasyon uzun vadeli olduğunda kanser ve kalp hastalığı dahil olmak üzere kronik hastalıklarla ilişkili bulunmuştur.
Bu ot polifenoller açısından oldukça zengindir. İçeriğindeki bu polifenoller antioksidan ve antienflamatuvar etki gösterirler. Antioksidanlar hücrelerin zarar görüp hastalıkların ortaya çıkmasını engeller. Yakı otu faydaları bu açısından oldukça önemlidir.
Bağışıklık Düzenleyici
Yakı otunun terapötik etkileri bunlarla da sınırlı değildir. İçerisindeki maddeler sayesinde, immünomodülatör (bağışıklık sistemini düzenleyici) etki gösterebilir. İmmünomodülatörler bağışıklık sisteminin verdiği tepkiyi değiştirir ve düzenlerler. Örneğin astım veya otoimmün hastalıklarda bağışıklık sisteminin aşırı tepkisini normalize ederek iltihaplı süreci durdurabilirler.
Kanser
Ayrıca içeriğindeki güçlü polifenoller sayesinde kanser hücrelerinin ve mikropların öldürülmesini sağlayabilir. Ancak yakı otunun bu özelliklerini insanlar üzerinde inceleyen pek bilimsel araştırma yoktur ve genel olarak bu ot ile ilgili olarak yürütülen klinik çalışmalar sınırlıdır. Bu yüzden yaka otu faydaları kanser üzerinde etkilidir dememiz tam anlamı ile doğru olmayacaktır.
Mesane ve prostat
Bu ot iyi huylu prostat hiperplazisi, BPH, yani prostat büyümesi için faydalı olabilir. 2019 yılında yapılan bir araştırmada, yakı otunun aktif bileşenlerinin prostat büyümesi üzerindeki etkisi değerlendirilmiştir. Çalışmada yakı otunun içerisinde bulunan 26 bileşiğin prostatın küçülmesinde etkili olduğu görülmüştür. Çalışma neticesinde, yakı otunun ve içerisindeki aktif bileşenlerin iyi huylu prostat hiperplazisinde tedavi edici gücü olduğuna karar verilmiştir. Yakı otu zararları hakkında da bilgileri aşağıda vereceğiz.
Yakı Otu Diğer Faydaları
- Bu ot şişkinlik ve iltihap durumunda lokal olarak yanık ve yaralara, uygulanabilir; kabızlık için kullanılabilir; uykusuzluk ve migren için de kullanılabilir fakat bu kullanımlarını destekleyen pek fazla bilimsel araştırma yoktur. Yakı otu faydaları araştırılırken bilimsel dayanağa sizlerde bakmalısınız.
- Yakı otunun içerisinde bol miktarda manganez bulunur. Araştırmalar manganezin kan şekeri değerlerinin kontrol edilmesine yardımcı olduğunu ve diyabeti engellediğini göstermektedir. Manganez ayrıca insülin salgısını da normal seviyelere çeker şeker hastalığında fayda gösterir. Bununla beraber bu ot ve diyabet arasındaki ilişkiyi doğrudan araştıran bir çalışma yoktur.
- B6 Vitamini, homosistein seviyelerini düzenlemeye yardımcı olur. Kanda yüksek miktarda homosistein bulunmsı, iltihaplanma, damar hastalığı ve kalp krizine yol açabilir. Vücudunuzda yeterince B6 vitamini olmadığında homosistein seviyeleri de artar ve kan damarlarının iç yüzeyi zarar görebilir. Araştırmalar, folat ve B6 vitamininin beraber kullanıldığında homosistein seviyelerini düşürmeye yardımcı olduğunu göstermektedir. Yakı otu da B6 vitamininden oldukça zengin olduğu için bu açıdan fayda gösterebilir.
- B6 vitamini beyin fonksiyonları ve beyin gelişimi açısından önemli bir vitamindir. Bu vitaminin eksikliğinde demans, Alzheimer ve bilişsel bozukluklar ortaya çıkabilir. Gene konsantrasyon, enerji ve ruh halini düzenleyen norepinefrin ve serotonin gibi hormonların üretilebilmesi için B6 vitaminine ihtiyaç duyarız.
- B6 vitamini hemoglobin üretilmesi için de gerekli olan bir vitamindir. Hemoglobin kırmızı kan hücrelerinde bulunan ve oksijen taşıyan bir proteindir. Eksikliğinde kansızlık ortaya çıkar. Araştırmalar B6 vitamini tüketildiğinde kansızlık belirtilerinin azaldığının ve kansızlığının ortaya çıkmasının önlendiğini göstermektedir.
- Manganez, adet öncesi sendromundan dolayı ortaya çıkan baş ağrıları, ruh hali değişimleri, sinirlilik ve depresyon gibi belirtileri giderir. Manganezden zengin olan yakı otu bu açıdan faydalı olabilir ancak adet öncesi sendroma yönelik etkilerini doğrudan araştıran pek çalışma yoktur.
Yakı Otu Zararları Ve Yan Etkileri
Yakı otu zararları konusuna gelirsek, normal miktarlarda kullanıldığında bir zararı yoktur. Bununla beraber her türlü bitkisel ilaç veya bitki çayı aşırıya kaçtığında vücudun çeşitli organlarında tahribata yol açabilir. Bu nedenle bu ot da dahil olmak üzere bitkisel kürleri kontrollü bir şekilde kullanmalısınız.
Yakı otunun hamilelik ve emzirme döneminde kullanımına dair yeterli bilgi mevcut değildir. Bu nedenle bu dönemlerde, bu ottan uzak durmak daha doğru olabilir. Yakı otu zararları bilindiği kadar bu şekildedir.