Arı Sokması yaz ve bahar aylarında sık karşılaşılan bir durumdur ve çoğunlukla evde uygulayabileceğiniz tedaviler ile kendiliğinden geçer. Ancak alerjiniz olması durumunda birçok insan için basit bir böcek sokması olan arı sokması sizde ciddi alerjik reaksiyona neden olabilir. Bu nedenle arı sokmasının ve olası bir alerjik reaksiyonun belirtilerinden haberdar olmak erken müdahale ile ciddi komplikasyonların önlenmesini sağlayabilir. Arı sokmasına ne yapılır? Ve belirtileri konularını ele alacağız.
Arı Sokmasının Belirtileri
Arı sokmasının belirtileri vücudunuzda oluşan reaksiyona bağlı olarak hafif veya ağır olabilir. Hafif ve orta seviyeli reaksiyonlar kolay tedavi edilirken ciddi bir reaksiyon anafilaksi anlamına gelir ve acil tıbbi müdahale gerektirir.
- Hafif reaksiyon
- Arının soktuğu bölgede acı ve yanma
- Arının soktuğu bölgede kırmızı bir nokta
- Kırmızı noktanın etrafında beyazımsı yuvarlak bir bölge
- Arının soktuğu bölgede şişme
- Orta seviyeli reaksiyon
- Arının soktuğu bölgede yoğun bir kızarıklık
- Arının soktuğu bölgenin 2-3 gün içerisinde ciddi anlamda kabarması ve şişmesi
Orta seviyeli reaksiyonlar, arı sokmasına karşı hafif bir alerjiniz olduğunu gösterebilir. Bu reaksiyonlar 10 gün içerisinde geçer ve anafilaksi denilen şok ve ölüme kadar giden ciddi reaksiyona neden olmaz. Ayrıca orta seviyeli bir reaksiyon bir sonraki arı sokmasının sizde anafilaksiye neden olacağı anlamına gelmez. Gene de orta seviyeli reaksiyonlarda da doktora gitmelisiniz. Doktorunuz antihistaminik reçete edebilir ve böylece arı sokmasının rahatsız edici etkilerinden kurtulmuş olursunuz. Arı sokması belirtileri alerjik durumlarda farklı olabilmektedir.
Arı Sokması Ciddi Alerji Belirtileri (Anafilaksi)
Anafilaksi, herhangi bir alerjene karşı gösterilen yüksek düzeydeki alerjik reaksiyondur. Anafilaksi durumunda arı sokması hayatı tehdit edecek şekilde vücudunuzu etkiler. Bu durumda görülen belirtiler şunlardır:
- Ciltte kaşıntı ve döküntüler
- Yüz, dil ve boğazda şişme
- Nefes alamama
- Baş dönmesi
- Tansiyon düşmesi
- Mide bulantısı
- Kusma
- Karın ağrısı
- Bilinç kaybı
- Teşhis
Arı soktuktan sonra zehre alerjiniz olduğunu düşünüyorsanız ve bu doğrultuda belirtileriniz var ise doktorunuz alerjiniz olup olmadığını anlamak üzere birtakım testler uygulayabilir. Bu testler şunlardır:
Cilt testi: Bu testte cildinize alerjenden küçük bir miktar zerk edilir. Bu testte kol ve sırt bölgesinden işlem yapılır. Eğer alerjiniz var ise testin yapıldığı bölgede kabarıklık oluşması gerekir.
Kan testi: Kan testinde alerjiye neden olan antikorların kanınızda bulunup bulunmadığına bakılır. Bu antikorlar vücudunuzun arının zehrine karşı tepki olarak ürettiği proteinlerdir. Bu testin uygulanması için tıbbi bir laboratuvar gereklidir.
Arı Sokmasında İlk Yardım
Hafif ve orta seviyeli arı sokmasında ilk yardım
Arı sokması ilk yardım ile hafif ve orta seviyeli arı sokmalarında doktora gitmeniz gerekmez. Hafif reaksiyonlar olduğu için evde rahatlıkla tedavi edilebilirler. Bal arısı ve eşek arısı sokması biraz farklıdır. Mesela bal arıları soktuktan sonra iğnelerini bırakırlar ve ölürler. Fakat eşek arılarının iğnesi kopmadan birden fazla sokabilirler. Bu nedenle bal arısı ve eşek arısı sokmalarında ilk yardım uygulaması arasında bazı farklar bulunur.
Öncelikle eğer bal arısı tarafından sokulduysanız, bal arısının iğnesini çıkartın. İğne cildinizde kaldığı müddetçe zehir zerk etmeye devam eder. İğneyi ne kadar çabuk çıkarırsanız zehir akışını da o kadar erken kesmiş olursunuz. İğneyi çıkarmak için kredi kartı gibi keskin olmayan bir şey kullanın. Kartı iğnenin ucuna sakın bastırmayın. Bu durum arı sokmasına ilk yardım konusunda önemlidir. Bunun yerine kartın yassı kısmından iğnenin cildinize girdiği kısmı yana doğru çekin. Böylece iğne cildinize gömülmez fakat yandan kayarak çıkar.
- Daha sonra arının soktuğu bölgeyi su ve sabunla güzelce temizleyin.
- İğneyi çıkardıktan ve arının soktuğu bölgeyi temizledikten sonra soğuk kompres uygulayın.
- Yarayı dış etkilerden korumak ve enfeksiyon kapmasını önlemek için steril bir bez ile sarın.
- Anafilaksi durumunda ilk yardım
Anaflaktik reaksiyon durumunda nefes almakta güçlük çekersiniz ve hatta kalbiniz dahi durabilir. Bu durumda mutlaka acil müdahale ekibinin olay yerine gelmesi gerekir. Anafilaksi riski taşıyanlar bundan haberdar ise yanlarında EpiPen denilen ve acil müdahale sağlayan bir cihaz taşıyabilirler. Eğer böyle bir cihazınız yoksa ve ağır alerjik reaksiyon geçiriyorsanız derhal 112’yi aramalı ve profesyonel tıbbi yardım almalısınız.
- Eğer yanınızda EpiPen var ise derhal uygulayın.
- Sağlık ekibi geldiğinde epinefrin uygular.
- Nefes alamıyorsanız sağlık ekibi oksijen verebilir.
- Damar yoluyla antihistaminik ve steroidler verilebilir.
- Kalbiniz durduğu takdirde kardiyopulmoner resüsitasyon (kalp masajını içeren bir acil müdahale) uygulanabilir.
Hamilelikte Ve Çocuklarda Arı Sokması
Hamilelerde ve çocuklarda arı sokması halinde de yukarıda bahsettiğimiz ilk yardım ve tedavi uygulamaları aynen gerçekleştirilir. Bununla beraber çocuklar sürekli dışarıda oynadıkları için arı sokması da dahil olmak üzere çeşitli böcek sokmalarına daha sık maruz kalabilirler. Olası bir arı sokmasında erken müdahale edebilmek için çocuğunuz dışarıda oynarken mutlaka ona göz kulak olun. Ayrıca çocuğunuza arılara fazla yaklaşmaması gerektiğini de öğretebilirsiniz. Bunun için arıları ve iğnelerini resimlerle göstererek olası tehlikelere karşı onları korkutmadan uyarabilirsiniz.