Hastalık Hastalığı Nedir?
Halk arasında hastalık hastalığı olarak da bilinen hipokondriyazis kişinin ciddi bir hastalığı olmamasına rağmen sürekli hasta olduğunu düşünmesi ve hastalanmaktan yoğun bir endişe duyması durumudur. Halk dilinde hastalık hastadı diye de tabir edilir. Hipokondriyazisi olan kişiye hipokondriyak denir. Son dönemdeki yeni isimlendirmeye göre hastalık hastalığı, hastalık anksiyete bozukluğu olarak da adlandırılmaktadır. Hastalık hastalığı belirtileri ile anksiyete bozukluğu belirtileri örtüştüğü için bu şekilde adlandırılır.
Bu hastalıktan muzdarip iseniz hiçbir fiziksel semptomunuz olmayabilir hatta kapsamlı bir tıbbi muayene neticesinde de hiçbir hastalığınız olmadığı ortaya konabilir ancak normalde vücudunuzda bulunan hislerin veya çok ufak hastalık belirtilerinin ciddi ve hatta ölümcül bir hastalıktan kaynaklandığına son derece emin olabilirsiniz. Kas seğirmesi veya yorgunluk gibi normal olan şeyler size çok ciddi bir hastalığın belirtisi gibi gelebilir. Bu düşünceler neticesinde yoğun anksiyete yaşayabilir ve normal hayatınızda aksaklıklarla karşılaşabilirsiniz. Yani hastalık hastalığı sizin normal hayatınızı aksatacak kadar ciddi şekilde kaygılanmanıza neden olur. Bu yüzden hastalık hastası belirtileri görüldüğü an bir doktora görünmeniz önemlidir.
Hastalık hastalığının ciddiyeti kişiden kişiye değişebilir. Bazı kişilerde bu durum kronikken ve bu kişiler takıntılı düşüncelerin ağırlığını sürekli hissederken bazı kişilerde bu düşünceler bazen mevcut iken bazen mevcut değildir. Bununla beraber bu bozukluğun ilk belirtileri genellikle 25 ila 35 yaş arasında çıkma eğilimindedir fakat hemen hemen her yaştaki kişide hastalık anksiyetesi bozukluğu görülebilir. DSM-IV kriterleri bu bozukluğu somatoform bozukluklardan biri olarak tanımlarken revizyon ile DSM-V kriterleri oluşturulmuş ve bu kriterlere göre hipokondriyazis somatik semptom ve hastalık anksiyetesi bozukluğu olarak tanımlanmıştır. Hastalık hastalığı tedavisi de buna bağlı olarak gelişir.
Hastalık Hastalığı Belirtileri
Hastalık hastalığı belirtileri, normalde herkesin vücudunda olan kas seyirmesi ve ciltte ufak kızarıklıklar gibi durumlara aşırı tepki verilmesi ile ortaya çıkar. Bunları da hastalık hastalığı fiziksel belirtileri arasına koyabiliriz. Hastalık hastalığının belirtileri genel olarak şunlardır:
- Sağlık ile ilgili olarak çok fazla düşünmek ve bu konulara kafayı takmak
- Ciddi bir hastalığı olacağı düşüncesini kafaya takmak veya böyle bir hastalığı olduğuna inanmak
- Çok ufak hastalık belirtilerinde dahi ciddi ve ölümcül bir hastalığı olduğunu düşünmek
- Doktorun aksini söylemesine ve yapılan testlerde hastalık emaresi olmamasına rağmen hasta olduğuna inanmak
- Belirli bir tıbbi durum hakkında aşırı derecede endişelenmek veya ailede mevcut olduğundan bu hastalığa yakalanacağı düşüncesine kafayı takmak
- Olası hastalıklar hakkında çok fazla üzülmekten işlerini aksatmak
- Vücudu hastalık belirtileri açısından tekrar tekrar kontrol etmek
- Hasta olmadığından emin olmak için sık sık doktora gitmek veya hastalanma korkusundan doktora ve hastaneye gitmekten kaçınmak
- Hastalık kapmamak için insanlardan, sosyal hayattan veya faaliyetlerden kaçınmak
- Sürekli sağlık ve hastalıklardan bahsetmek
- Hastalık belirtilerinin veya olası hastalıkların nedenlerini sık sık internette araştırmak
Hipokondriyazis ayrıca başka psikolojik rahatsızlıklarla beraber de görülebilir. Bu kişilerde bipolar bozukluk, klinik depresyon, obsesif kompulsif bozukluk (OKB), anksiyete bozukluğu, somatizasyon bozukluğu ve fobiler de bulunabilir.
Hastalık hastası birçok kişide obsesif-kompulsif bozukluk belirtilerine benzer bir şekilde obsesyon ve kompülsiyon döngüsü yaşanır. Ancak obsesif kompülsif bozukluk ile hastalık hastalığı arasında çok açık bir fark vardır: hastalık hastaları bir hastalıkları olmasından dolayı endişe ederlerken obsesif kompülsif bozukluğu olanlar hastalık kapmaktan veya başkalarına hastalık bulaştırmaktan korkarlar.
Bu kişiler hastalık hastalığının fiziksel belirtileri hakkında bilinçli değildirler. Bu belirtilerin depresyon ve anksiyeteden kaynaklandığının farkında değildirler ve bunları başka bir zihinsel veya fiziksel bozukluk veya hastalık ile ilişkili bulurlar. Yani hastalık hastalığı durumunda kaygılar kişide fiziksel belirtilere de yol açar. Anksiyete, kalp çarpıntısı ve nefes darlığına yol açabilirken; depresyon kilo almaya veya kilo vermeye yol açabilir. Ayrıca depresyonda yorgunluk ve motivasyon eksikliği; anksiyetede ise terleme, çarpıntı ve mide rahatsızlıkları da olabilir. Bunlar da hastalık hastalığı fiziksel belirtileri arasındadır.
Hastalık Hastalığının Nedenleri Ve Risk Faktörleri
Hastalık hastalığının neden oluştuğu kesin olarak belli değildir. Ancak bazı faktörlerin bu rahatsızlığın ortaya çıkmasında etkili olduğu düşünülmektedir. Hastalık hastalığının olası nedenleri şunlardır:
- Vücudunuzda meydana gelen değişiklikler ve normal süreçler size tahammül edilmez geliyor olabilir. Belirsizlikten rahatsız olduğunuz için vücudunuzda olan biteni sürekli yorumlamaya başlayabilirsiniz.
- Eğer ebeveynleriniz çok fazla üstünüze düşüyor ise ve sizin sağlığınız ile ilgili çok fazla telaşlanıyor ise bu sizde anksiyete oluşmasına neden olabilir.
- Daha önce ciddi bir hastalık geçirdiyseniz hastalıklara karşı çok fazla bilinçli hale gelmiş olabilirsiniz.
- Genel olarak ölüm anksiyetesi hastalık hastalığının oluşmasına zemin hazırlayabilir. Neticede insan ölümlü olduğunu bilmesine rağmen yaşamaya devam eden bir canlıdır.
Hastalık hastalığının oluşmasına zemin hazırlayan risk faktörleri ise şunlardır:
- Anksiyete bozukluğu gibi bir psikolojik rahatsızlığı olmak
- Hayatının çok stresli olması
- Daha önce ciddi bir hastalık şüphesi ile doktorun bazı testler yapması ancak hastalığın çıkmaması
- Çocukken istismara uğramış olmak
- Genel olarak endişeli biri olmak
- Sağlık konuları ile ilgili olarak interneti çok kullanmak.
Hastalık Hastalığı Tedavisi
Tedavinin amacı, sağlık endişelerinin kişinin normal hayatını idame ettirmesine engel olmasını durdurmaktır. Bunun için psikoterapi ve ilaç tedavisine başvurulabilir. Hastalık hastalığının tedavisi için başvurulabilecek yöntemler şunlardır:
Psikoterapi
Hastalık hastalığının fiziksel belirtileri, duygusal sıkıntılar ve sağlık ile ilgili kaygılar ile ilişkili olabileceğinden, psikoterapi fayda gösterebilir. Özellikle de bilişsel davranışçı terapi (BDT) etkili bir tedavidir. Bilişsel davranışçı terapide bu kaygıların neden oluştuğu öğrenilmeye çalışılmaz ancak anksiyetenin fiziksel ve duygusal etkilerinin kontrol edilmesi amaçlanır. Bu doğrultuda içinden çıkılmaz düşüncelere girmeden bu süreci kontrol etmeniz sağlanır. Bilişsel davranışçı terapi ile:
- Ciddi bir tıbbi hastalığa yakalanma ile ilgili korkularınızı ve inançlarınızı tespit edersiniz
- Endişelerinizin, davranışlarınızı ve duygularınızı nasıl etkilediğine dair farkındalık kazanırsınız
- Bu korkudan kaynaklanan ve size zarar veren düşünceleri değiştirmeye çalışırsınız
- Vücudunuzdaki duyumlara ve ufak belirtilere karşı tepkilerinizi değiştirirsiniz
- Kaygı ve stresle baş etmeyi öğrenirsiniz
- Vücudunuzda sürekli hastalık belirtisi aramayı bırakabilirsiniz
- Depresyon belirtilerini azaltabilirsiniz
Bilişsel davranışçı terapiye ek olarak stres yönetimi ve maruz kalma terapisi gibi diğer terapiler de faydalı olabilir.
İlaçlar
Hastalık hastalığı tedavisi için kendi inisiyatifinizde ilaç kullanmamanız gerektiğini belirtelim.Selektif serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar) gibi antidepresanlar ve anksiyolitikler anksiyete bozukluğunun tedavisinde faydalı olabilir. Doktorunuz eşlik eden psikolojik bozuklukları da dikkate alarak bir ilaç kombinasyonu reçete edebilir. Bu konuda doktorunuza danışabilirsiniz.
Doğal Tedaviler
Hastalık hastalığına evde doğal tedaviler de faydalı olabilir:
- Stres yönetimi ve gevşeme tekniklerini uygulayın. Kas gevşemesi gibi stres yönetimi ve gevşeme yöntemleri kaygı ile baş etmenizde yardımcı olabilir
- Fiziksel olarak aktif olun. Fiziksel olarak aktif olduğunuz takdirde vücudunuz aynı zamanda endorfin salgılar. Endorfinler size mutluluk ve iyilik hissi vereceği için kaygılarınız ve olumsuz düşünceleriniz azalacaktır. Ayrıca fiziksel olarak aktif olmak sizi eylem içinde tutacak ve oyalayacaktır.
- Sosyal olarak aktif olun ve faaliyetlere katılın.
- Alkol ve uyuşturuculardan uzak durun. Madde kullanımı ilk başta işe yarıyor gibi dursa da uzun vadede bağımlılık riski ile sizi daha zor duruma düşürür. Ayrıca alkol bir an mutlu etse de sonrasında sizi daha mutsuz ve huzursuz eder.
- Olası hastalıkları internette araştırmaktan kaçının. Bu konularla ilgili olası sağlık sorunları hakkında bilgi sahibi olmak sizi daha da endişelendirebilir.
- Sakinleşmek istediğiniz zaman papatya çayı gibi rahatlatıcı çaylar için ve sizi rahatlatan aktivitelerde bulunun. Hastalık hastalığı bitkisel tedavi olarak bu çaylar oldukça önemlidir.