Obezitenin temel nedeni, vücuda besinlerden sağlanan enerjinin metabolizma ve fiziksel aktivite için harcanan enerjiden daha fazla olması nedeniyle artan enerjinin yağ şeklinde depolanmasıdır. Bu durum, enerji alımı bir süre boyunca talebi aşmaya devam ettiğinde ortaya çıkar. Zayıflık, obezite ve obezite, Vücut Kitle İndeksi (VKİ) adı verilen bir yöntemle değerlendirilir.
Obez hasta, kilo indeksi 30 ve üzeri olan hastadır. Vücut Kitle İndeksi (VKİ) olarak da bilinen bu değer, kilogram olarak ağırlığınızın, boyunuzun metre cinsinden karesine bölünmesiyle hesaplanır. Dünya Sağlık Örgütü’nün yaptığı sınıflandırmaya göre hesaplamalarda da kullanılan vücut kitle indeksi şu şekilde sınıflandırılmaktadır:
- 18.5 altında zayıf,
- 18.5 – 24.9 Normal ağırlık,
- 25.0 – 29.9 Fazla kilolu,
- 30.0 – 39.9 Obezite,
- 40.5 veya daha fazla hastalıklı denilir.
50 üstü kişiler ise süper obez olarak kabul edilir. Obeziteye yol açan aşırı enerji, sağlıksız veya dengesiz beslenmeden kaynaklanabilir ve bazı genetik yatkınlıklar da obezitenin temelini oluşturabilir. Ayrıca hormonal bozukluklar, tiroid bozuklukları ve bazı ilaçların kullanımı da obezite nedenlerinden biri olabilir.
Fazla Kilolu Olmanın Sonucu Nedir?
Obezitenin ne yazık ki sebep olduğu birçok hastalık vardır. Yüksek kilo un sebep olduğu hastalıklar beraberinde diğer hastalıkları getirmektedir. Obezitenin doğurduğu diğer hastalıklar genel başlıkları ile şöyledir:
- Diyabet insülin direnci
- Yüksek kan basıncı riski
- Koroner kalp hastalığı
- Safra kesesi rahatsızlığı
- Felç geçirme(inme)
- Uyku apnesi
- İleri derecede astım
- Birçok psikolojik problem
Bu hastalıkların kendi içinde birçok ayrıntıları vardır. Kesin kanıya varmadan önce bunlarda göz önünde bulundurulması gerektiğinden dikkatle incelenmelidir.
Diyabet İnsülin Direnci
Obezitenin neden olduğu en yaygın kronik hastalıklardan biri, halk arasında diyabet olarak bilinen diyabettir. İnsan yağ dokusundaki aşırı artış, vücut hücrelerinin insülin hormonuna duyarlılığını azaltarak insülin direnci adı verilen bir sağlık sorununa neden olur. Hiperglisemi, kan şekeri seviyeleri insülin duyarsızlaştırıcı hücreler tarafından emilmediği için görülür.
Söz konusu durum tip 2 diyabet gelişimi için etkili bir sorundur. Tip 2 diyabet en yaygın diyabet türüdür ve birçok obez insan insülin direncine sahiptir. İnsülin direnci, diyabeti tam olarak gelişmemiş olan prediyabet olarak bilinen erken evre hastalarda bulunur. Obezitenin kilo verme diyetleri ve obezite cerrahisi gibi tedavilerle ortadan kaldırılması, prediyabet hastalarında insülin direncini azaltarak diyabetin gelişmeden önlenmesi için çok önemlidir.
Yüksek Kan Basıncı
Japonya’da ve tüm dünyada yaygın olan hipertansiyon, obez hastalarda normal kilolu insanlara göre yaklaşık üç kat daha sık görülmektedir. Obez kişilerde hipertansiyonun nedenleri arasında yağ dokusu artışı, aşırı insülin üretimi ve insülin direnci, kan damarlarının ve hücre yapısının bozulması gibi birçok faktör sayılabilir. Bu nedenle obez hastaların ideal kiloya ulaşmasında, hipertansiyonun önlenmesinde ve progresyonunun önlenmesinde oldukça etkilidir.
Koroner Kalp Hastalığı
Obez kişilerde özellikle karın bölgesindeki fazla yağlar kalbe baskı uygulayarak işlevini bozabilir. Ayrıca obezitenin neden olduğu insülin direnci sonucunda kan şekeri seviyeleri yükselerek kan damarı duvarlarının yapısal olarak bozulmasına neden olarak kardiyovasküler hastalıkların temelini oluşturabilmektedir. Sonuç olarak, obez hastaların kardiyovasküler hastalık geliştirme olasılığı sağlıklı insanlara göre çok daha fazladır. Bu hastalıkları önlemek için obeziteyi bir an önce tedavi etmek önemlidir.
Safrakesesi Rahatsızlığı
Obez hastalar esas olarak yüksek kan kolesterol düzeyleri olan kişilerdir. Safra kesesi tarafından üretilen safradaki kan kolesterol seviyesi normalden yüksek olduğunda safranın kalitesi bozulur ve safra kesesinde taşlar oluşur. Bu nedenle safra kesesi taşı ve safra kanalı tıkanıklığı gibi olumsuzluklarla ilerleyen safra kesesi hastalığı obezite ile doğrudan ilişkilidir.
Felç (inme)
Obezitenin risk faktörü olarak kabul edildiği bir diğer sağlık sorunu, halk arasında felç olarak da bilinen felçtir. Vücudun bazı kaslarını herhangi bir nedenle kendiliğinden hareket ettirme yeteneğinin kaybolmasına felç denir. Obez hastalarda kan damarlarının yapısal bozulması ve hipertansiyon riskinin artması nedeniyle miyokard enfarktüsü (kalp krizi) ve beyin kanaması gibi ciddi akut komplikasyonların insidansı önemli ölçüde artmaktadır.
Uyku Apnesi
Obez hastalarda uvula ve uvula gevşemesi ve genişlemesi, hava yolu daralması ve nefes darlığı sık görülür. Uyku sırasında sırt üstü yatarken karnın ağırlığı hava yollarını daraltır. Bu komplikasyonlar sonucunda uyku apnesi oluşur. Bu, uyku sırasında belirli bir süre nefes almanın durmasıyla karakterize bir sağlık sorunudur.
Astım
Yaşam kalitesini önemli ölçüde bozan hastalıklardan biri olan astım, obez kişilerde normal kilolu kişilere göre çok daha şiddetli seyreder. Kilo alımı nedeniyle hastalarda astım atakları daha sık hale gelir ve hastalığın kontrolünü zorlaştırır. Bu nedenle, obezite ile ilişkili astım tedavisinin başarı oranını artırmak için kilo yönetiminin sürdürülmesi önemlidir.
Psikolojik Problemler
Sebep olduğu tıbbi komplikasyonların yanı sıra olumsuz estetik yaşayan obez hastalar, kabul edilemez olma veya toplumdan dışlanmama gibi sorunlarla da karşı karşıya kalmaktadır. Bu durum depresyon, özgüven eksikliği, obsesif-kompulsif bozukluk gibi bazı psikolojik sorunların görülme olasılığını artırmaktadır. Bu hastalarda oluşan psikolojik sorunlar ve sebep oldukları sorunlar, bireyin kilosunu yöneterek ve ideal kiloya ulaşarak en aza indirilebilir.