Palyatif bakım, tıp alanlarından birisi olup, destekleyici bakım ismi ile de bilinmektedir. Yaşam kalitesinin daha da artması için hizmet veren bu bölüm için, hastanelerde ayrı bir bölümde yer alır. Peki palyatif bakım nedir?
Palyatif Bakım Nedir?
Palyatif bakım, hastanın var olan hastalığının iyileşemeyecek durumda olması sonucunda, desteğe ve bakıma ihtiyaç duyulması sonucunda ortaya çıkan bir tıp alanı olarak tanımlanabilir. Önceki zamanlar da “hasta için elimizden gelen bir şey yok, evine götürüp, rahat ettirin” sözü denilmekteydi. İşte palyatif bakım da bu aşamada, tedavisinin mümkün olmadığı hastalar için oluşturulmuş bir alandır. Hastanın en az acıyı çekmesini ve daha yüksek standartta bir yaşama kavuşması için çaba gösterir.
Palyatif bakım da her hastanın yanında bir refakatçı bulunur. Bu refakatçılara, bakımın nasıl yapıldığı hakkında bilgiler verir. Yatalak hastalarda burada yer alır ve yatalak hastaların bakımı oldukça zordur. Genellikle başkalarına muhtaç olarak yaşayan bu hastaların; altını değiştirme, pansumanını yapabilme, pozisyonunu değiştirme gibi birçok konuda refakatçılar eğitilir. Palyatif bakım nedir? Konusu detaylıca ele aldığımıza göre, bu bölüm hakkında daha derinlemesine bilgileri sizlere aktaralım.
Palyatif Bakım Süresi Ne Kadardır?
Palyatif bakım süresi ne kadardır? Sorusunun belirgin cevabı olmadığı bilinmelidir. Birçok hastalıktan dolayı insanlar palyatif bakıma muhtaç olabilmektedir. Bu hizmetten faydalanan hastaların durumları bu sürenin değişmesinde etkilidir. Yine de ortalama bir süre verecek olursak, 3 gün ila 6 aya kadar bu sürenin değişebileceğini söylemek mümkündür. Yalnız bu hastanedeki palyatif bakım sürecidir. Zira bu tür hastaların palyatif bakımları yaşamlarının sonuna kadar devam edecektir.
Palyatif Bakıma Hangi Hastalar Yatar?
Palyatif bakım hizmetinden faydalananların kanser hastaları olduğu bilinir; ama daha birçok hastalık için bu bölüm hizmet vermektedir. Palyatif bakım hangi hastaları kabul eder? Sorusu için belirlenen bazı kriterler bulunur. Palyatif bakıma hangi hastalar yatar? Sorusu için verilebilecek cevap;
- Tedavisi edilmesine rağmen durumu kötüleşen hastalar
- Tedavi yollarının denenmesi sonucunda, tedaviye yanıt vermeyen hastalar
- Kemoterapi veya radyoloji yöntemlerine cevap vermeyen kanser hastalarında
- Akciğer hastalarının tedaviye cevap vermemesi durumunda
- Demans hastaları
- 6 aylık süreç içerisinde %10 veya daha fazla kilo kaybı olan hastalar
- Geriatrik semptomun görüldüğü hastalarda
- Kalp hastaları ( tedavisinin mümkün olmadığı)
- Tedavisinin mümkün olmadığı yaralara sahip olanlar
- Medikal tedaviye yanıt vermeyen hastalar
- Pnömoni sıklıkla geçiren hastalar
Palyatif Servisinde Neler Yapılır?
Palyatif servisi olan hastaneler de “Palyatif bakım” ismi ile bir özel bölüm bulunur. Burada hasta için verilen hizmetler aşağıdaki şekildedir.
- Hastanın ve ailesinin eğitimi sağlanır
- Solunum ile ilgili problemlerin giderilmesi
- Beslenmesi için verilen destek
- Hastanın bakımı hakkında eğitim
- Oluşan yan etkilerin giderilmesi için destek
- Ailenin ve hastanın gereksinimlerinin karşılanması
Palyatif servisinde neler yapılır? Sorusuna kısaca bu şekilde cevap verebiliriz. Bu servis de ailenin psikolojik, manevi gereksinimleri karşılanır. Ölümün doğal bir süreç olduğu ve ölümün kabul edilmesi içinde psikolojik destek sağlanır. Hastanın yatalak kalması halinde de, bakımının nasıl yapılacağı oradaki yer alan uzmanlarca anlatılır.
Peg ile beslenme söz konusu ise, bu pegin bakımının nasıl yapılacağı, yatak yarası için pansumanın nasıl gerçekleşeceği burada öğretilir. Aynı zamanda hastaya karşı nasıl davranılması gerektiği hakkında ve hangi durumlarda neler yapılması gerektiği hakkında bilgilendirme sağlanır.
Palyatif Bakım Hastaları Ne Kadar Yaşar?
Palyatif bakım hastalarının ne kadar yaşayacağı belirsizdir. Son aylarını yaşayan bir kanser hastasının, ne zaman vefat edeceği doktorlar tarafından bilinebilmektedir. Yalnız beyin kanaması sonrasında felç olan ve yatalak kalan hastaların uzun yıllar, yatağa bağlı şekilde yaşamlarını sürdürdükleri görülmektedir. Bu yüzden de palyatif bakım hastaları ne kadar yaşar? Sorusunun cevabı 1 ay da olabilir, 10 yılda.
Palyatif Bakım Ekibi Kimlerden Oluşur?
Palyatif bakım ekibinde; hemşire, doktor, destek personeli, fizyoterapist, diyetisyen, sosyal hizmet uzmanı, psikolog gibi uzmanlar bulunmaktadır. Her birinin ayrı görevleri bulunur ve bu ekip bazı hastanelerde daha az sayıda olabileceği gibi, daha fazlada olabilmektedir. Buna örnek olarak bazı hastanelerde din görevlisinin bulunduğunu söyleyebiliriz.
Palyatif Yoğun Bakım İlişkisi
Palyatif yoğun bakım ilişkisi genellikle kişilerce farklı yorumlanabilmektedir. Yoğun bakım ile palyatif bakım tamamen farklıdır. Yoğun bakımda yatan hastaların durumları kritik olabilir; ama ameliyatlar sonrasında da yoğun bakımda hasta gözetim altında tutulur. Bunların önemli bir bölümü de, normal hayatlarına geri dönerler.
Palyatif bakımda ise durum daha farklıdır. Palyatif bakıma muhtaç olan kişiler ya son zamanlarını yaşayan insanlardır yada bakıma muhtaç hastalardır. Bu yüzden de palyatif yoğun bakım ilişkisi ancak, yoğun bakımdan sonra hastanın palyatif bakıma ihtiyaç duyulması ile birlikte gerçekleşebilir. Aksi takdirde birbirinden bağımsız bölümlerdir.
Palyatif Bakım Nasıl Alınır?
Palyatif bakım almak için öncelikle bu hizmeti sağlayan sağlık merkezlerine başvurmanız gerekmektedir. Bunun için öncelikle hastanın muayenesi gerçekleşir ve en önemlisi de tıbbi hikayesi dinlenir. Doktor, bu aşamada hastanın kullandığı ilaçları da detaylı olarak sorar. Sonrasında hasta için bazı testler uygulanır ve psikolojik olarak da değerlendirme bu süreçte yapılır.
Palyatif bakımı nasıl alınır? Sorusunun cevabını vermek ile kalmayıp, sonraki süreç hakkında da bilgi verelim. Palyatif bakım servisinde hastanın durumu değerlendirilir ve sonrasında bakımı için bir planlama yapılır. İlgili doktor, hemşire ve personeli yapılması gerekenler konusunda bilgilendirir ve hastaya bu bölümde, doktorun direktifleri doğrultusunda destek sağlanır.
Palyatif bakım nedir? Sorusunun cevabı yetkililer tarafından hastanın yakınına anlatılır. Hastanın bakımı bu süreçte refakatçı tarafından sağlanacaktır.