Raynaud sendromu soğuk hava şartlarının vücutta zayıf kan dolaşımının olduğu bölgelerde solukluk veya morarmaya sebep olması sonucu ortaya çıkar. Ciddi sonuçlarla karşılaşılmadığı sürece ortam şartları normale döndüğünde belirtiler ortadan kaybolmaktadır. Raynaud sendromunun sıklıkla görüldüğü bölgeler, kulak, burun, el ve ayak parmaklarıdır.
Raynaud Sendromunun Nedenleri Nelerdir?
Raynaud sendromunun nedenleri soğuk hava koşulları veya yoğun duygusal baskı olarak sıralanabilir. Sendrom, vücudun kan dolaşımının zayıfladığı bölgelerde morarma veya tenin normal renginden farklı renge bürünmesiyle meydan gelir.
Maurice Raynaud’un çalışmalarıyla 1862’de ilk kez bilim dünyasına duyurulan Raynaud sendromu ismini de bu bilim insanından alır. Popüler kültürde beyaz parmak hastalığı olarak da tanınan Raynaud sendromunun en yaygın görünümü parmakların bir kısmının beyazlamasıdır.
Raynaud sendromu her ne kadar geçici rahatsızlık hali olarak tanımlansa da dolaşım sistemindeki kan akışının bozukluğunun habercisidir. Kan akışının deriye transferinde kısıtlılık hali olarak açıklanan Raynaud sendromu, kan akışından sorumlu damarların büzüşmesi olarak bilinen vazospazmla birlikte sıklıkla anılır.
Sendroma, insan vücudunda en duyarlı damarların bulunduğu dudak, burun, kulak, el ve ayak parmaklarının olduğu bölgelerde rastlanır. En sık kadınlarda görülen Raynaud sendromu, sıcaklık düzeyinin düşük stresin ise yüksek düzeylerde seyretmesi sebebiyle ortaya çıkar.
Raynaud sendromunun temel sebebi çevresel etmenlerdir. Geçiş özelliği olduğu bilinen Raynaud sendromunun aile üyeleri arasında yayılabildiği görülmüştür. İklim koşullarının birincil etmen olduğu Raynaud sendromunda soğukluk seviyesi yükseldikçe görülme sıklığının arttığı söylenebilir. Bu durumda güneşi en az hisseden soğuk iklimlerde Raynaud sendromuna yakalanma sıklığı sıcak iklimlerden daha fazladır.
Sıcak ve soğuk hava koşularına her vücut aynı tepkiyi veremez. Aynı şekilde herkesin duygu eşiği ve etkilenme düzeyinin de eş olması beklenmez. Dolayısıyla bazı kişilerin dayanıklılık seviyesi diğerlerine karşı daha hassastır. Olası soğuk hava veya kaygılı ruh haline karşı kişilerin kan dolaşımının zayıf olduğu bölgelerde kan akışının kesintiye uğramasıyla morarma veya beyazlama görülür. Bu süreçte kan akışının tamamıyla durması veya damarların kasılması hali mevcut durumu tetiklemektedir. Özetle Raynaud sendromunun sebepleri aşağıdaki gibi sıralanabilir;
- Sinir sistemlerin yoğun ağrılara sebep olduğu ağrı kesicilerle dindirilemeyen hastalıklarla birlikte görülme sıklığı fazladır
- Sigara tüketen bireylerde diğerlerine göre görülme sıklığı daha fazladır
- El ve ayaklarda oluşan yaralanmalar Raynaud sendromunda kan akışının kısıtlanması için zemin hazırlar
- Dolaşım sistemini yavaşlatan kan akışını zayıflatan ilaçların kullanımı Raynaud sendromuna yakalanma ihtimalini artırır
- Raynaud sendromunu tetikleyen bir diğer etmen ise hareketlilik halinin uzun süre aynı şekilde devam etmesidir. Bir başka ifadeyle aynı pozisyonda uzun süre mevcut halin sürdürülmesidir.
Raynaud Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Raynaud sendromunun belirtileri genellikle sıcaklık düzeyinin çok aşağılarda olduğu ortamda bulunma veya nesneyle temas etme halinde kendini gösterir. Öte yandan Raynaud sendromunun devam etme hali yaklaşık 15 ila 45 dakika sürmektedir. Raynaud sendromunu semptomları aşağıdaki gibi özetlenebilir;
- El parmaklarında Raynaud sendromu baş parmaklar dışındaki tüm parmaklarda görülür.
- Raynaud sendromu, tende beyazlama- morarma – kızarma aşamalarını sıralarında değişiklik gösterebilme ihtimali dahilinde takip eder.
- Raynaud sendromu tüm bölgede görülebileceği gibi yalnızca ilgili bölgelerin uç kısımlarında da meydana gelebilmektedir.
Raynaud Sendromu Testi Nasıl Yapılır?
Raynaud sendromunun testi görülen belirtilerin ne kadarının Raynaud sendromuyla alakalı olduğunun tespiti ve durumun netleşmesi için yapılır. Raynaud sendromu testinde kişinin öyküsü, durumda meydana değişikliğin ilk ne zaman oluştuğu ve sebep olan etmenler incelenir.
Raynaud sendromunun belirtilerinin görüldüğü kişinin yaşı ve sendroma yakalanma ihtimali arasında ters orantılı bir ilişki vardır. Nitekim yaş ortalaması yükseldikçe Raynaud sendromu belirtilerini tetikleyen koşullar tamamıyla farklı bir nedenden meydana gelebilmektedir. Yaşı daha büyük bireylerde semptomların sebebi bağ doku rahatsızlığı olabilmektedir.
Sendromun tanı sürecinde fiziksel muayene, yaralanma ihtimali ve hastanın öyküsü öncül başvurulan kaynaklar olmaktadır.
Raynaud Sendromu Tedavisi Nasıl Yapılır?
Raynaud sendromunun tedavisi için başvurulan yöntemler sendromu tetikleyen koşulların tersine çevrilmesidir. Buna göre Raynaud sendromu tedavi şekilleri aşağıdaki gibi sıralanabilir;
- Kan akışını normalleştirebilmek için egzersiz yapmak atakları hafifletecektir
- Soğukluğun etkisini kırabilmek için ortalama sıcaklık düzeyi yüksek bölgede tedavi süreci yürütülür
- Kişinin stres, kaygı düzeyini elimine etmek
- Doktor ilaç tedavisi olarak damarların büzüşen durumunu tersine çevirmek için damar genişletici antidepresan ilaçlar, tansiyon ilacı verebilmektedir.
Ayrıca Bakınız: Propolis Sabunu Faydaları Nelerdir, Ne İşe Yarar? Kullanımı