Burun kanaması neden olur ve nasıl durdurulur? Bu soru, en az yarısı hayatı boyunca en az bir kez burun kanaması yaşayan herkesin aklına gelen yaygın bir sorudur1. Burun kanaması, tıbbi adıyla epistaksis, burnun iç kısmındaki hassas damarların zarar görmesi sonucu ortaya çıkar2. Çoğu burun kanaması, basit tamponlama yöntemleriyle hastaneye gitmeden durdurulabilse de1, arka burun kanamalarında cerrahi veya embolizasyon tedavisi gerekebilir1.
Burun kanamasının yaygın nedenleri arasında travmalar, enfeksiyonlar, alerjiler, kan sulandırıcı ilaçlar ve yüksek tansiyon yer alır2. Özellikle arka burun kanamaları, altta yatan ciddi sağlık sorunlarının belirtisi olabilir ve çoğunlukla yetişkinlerde görülür2. Kış aylarında üst solunum yolu enfeksiyonlarına bağlı burun kanamaları daha sık meydana gelir2.
Burun kanamasını durdurmak için ilk yardım yöntemleri arasında doğru pozisyonda oturmak, burun kanatlarına baskı uygulamak ve soğuk kompres kullanmak yer alır. Evde burun kanamasını önlemek için ise nemlendirici kullanımı ve burnun tahriş edilmesinden kaçınmak önemlidir. Ancak tekrarlayan ve şiddetli arka burun kanamalarında, embolizasyon tedavisi %90-95 başarı oranıyla etkili bir seçenek sunmaktadır1.
Burun Kanaması Nedir?
Burun kanaması, burun içini kaplayan mukozanın herhangi bir bölgesinden kan gelmesi durumudur. Aktif burun kanaması toplumda %5 ila %10 oranında görülür3. Burun kanamaları hemen hemen her yaş grubunda görülebilmektedir4. Ancak, burun kanamalarına sıklıkla 2 – 10 ve 50 – 80 yaş aralığında rastlanır3. Çocuklarda burun kanaması yetişkinlere göre 2 kat daha fazla görülür3.
Burun Kanaması Çeşitleri
Burun kanamaları, kanama yerine göre iki ana gruba ayrılır:
- Ön burun kanaması: Burun deliklerinin hemen içinde yer alan Kiesselbach pleksusundan kaynaklanan kanamalardır. Burun kanamaları genellikle ön burun kanamaları şeklindedir3.
- Arka burun kanaması: Burun boşluğunun daha derin bölgelerindeki kan damarlarından kaynaklanan kanamalardır. Arka taraftan kaynaklı burun kanamaları ciddi hastalıkların belirtisi olabilir4.
Burun Kanamasının Belirtileri
Burun kanamasının temel belirtileri şunlardır:
- Burun deliklerinden veya ağızdan kan gelmesi
- Kan yutma sonucu mide bulantısı veya kusma
- Anemi belirtileri (halsizlik, soluk cilt)
- Solunum fonksiyonunun engellenmesi
Burun kanamaları genellikle küçük rahatsızlıklar olarak bilinir ve genellikle tehlikeli değildir4. Burun kanamalarının çoğu kendiliğinden durur3. Ancak, kalıtsal kanama bozuklukları, tansiyon yüksekliği, sinüzit gibi hastalıklarda burun kanaması belirtisi olabilir3. Burun kanamasıyla beraber aşırı kanama, solunum fonksiyonunun engellenmesi, burun kanamalarının tekrarlaması gibi durumlar alınacak tedbirler hakkında fikir vermektedir4.
| Burun Kanaması Tipi | Kanama Yeri | Sıklık | Şiddet |
|---|---|---|---|
| Ön Burun Kanaması | Burun Deliği Girişi | %90 | Genellikle Hafif |
| Arka Burun Kanaması | Burun Boşluğu Derinlikleri | %10 | Daha Ciddi Olabilir |
Burun Kanamasının Yaygın Nedenleri
Burun kanaması, çeşitli faktörlerin tetikleyebildiği yaygın bir sağlık sorunudur. Yapılan çalışmalara göre burun kanamasının yaygın nedenleri arasında yüze veya buruna alınan darbeler, alerjik reaksiyonlar, yüksek tansiyon hastalığı, kan kanseri türleri ve diğer faktörler yer alır5. Burun kanamalarının görülme sıklığı hava değişimlerine ve vücuda alınan darbelere bağlı olarak artabilmektedir4.
Fiziksel Travmalar
Burun travması, burun kanamasının en bilinen nedenlerinden biridir. Yüze darbe, burna alınan sert darbeler, düşmeler veya kazalar sonucu burun kanamaları gelişebilir. Çocuklarda ön burun kanamaları daha sık görülür6. Ayrıca, burun karıştırma veya güçlü sümkürme de kanamaya neden olabilir64.
Enfeksiyonlar ve Alerjiler
Burun enfeksiyonları ve alerjik rinit, burun kanamasına yol açan diğer yaygın faktörlerdir. Mukozal yaralar, üst solunum yolu enfeksiyonları ve alerjiler burun mukozasını tahriş ederek kanamaya neden olabilir6. Grip, nezle ve sinüzit gibi enfeksiyonlar için kullanılan burun spreylerinin yanlış kullanımı da kanama riskini artırır6.
Kan Sulandırıcı İlaçlar
Kan sulandırıcı ilaçların kullanımı, burun kanaması riskini artıran bir başka faktördür64. Aspirin, warfarin veya heparin gibi antikoagülan ilaçlar, kanın pıhtılaşma yeteneğini azaltarak kanamaya eğilim oluşturabilir. Özellikle sürekli burun kanaması yaşayan, kanama uzun süren ve kan sulandırıcı ilaç kullanan bireylerin doktora başvurması tavsiye edilir5.
| Burun Kanaması Nedenleri | Açıklama |
|---|---|
| Fiziksel Travmalar | Yüze darbe, burna alınan sert darbeler, düşmeler, kazalar |
| Enfeksiyonlar ve Alerjiler | Mukozal yaralar, üst solunum yolu enfeksiyonları, alerjik rinit |
| Kan Sulandırıcı İlaçlar | Aspirin, warfarin, heparin gibi antikoagülan ilaçların kullanımı |
Burun kanamaları genellikle küçük rahatsızlıklar olarak görülüp tehlikeli olmadığı kabul edilse de, tümörler gibi ciddi hastalıkların belirtisi de olabilir4. Bu nedenle, tekrarlayan veya şiddetli burun kanamalarında mutlaka bir sağlık uzmanına danışılmalıdır.
Burun Kanaması Risk Faktörleri
Bazı kişiler burun kanaması açısından daha yüksek risk altındadır. Kan sulandırıcı ilaç kullananlar, hipertansif hastalar, uzun süre burun spreyi kullananlar, burun karıştırma alışkanlığı olanlar ve kemoterapi alan hastalar risk grubunu oluşturmaktadır7. Ayrıca antikoagülan ilaçlar kullanan kişiler, yüksek tansiyonu olanlar veya kan hastalıkları bulunanlar da burun kanaması durumunda daha yüksek risk altındadır8.
Yaz aylarında hipertansiyonu olan hastalarda uzun süre sıcağa maruz kalma nedeniyle tansiyonun yükselme eğilimi vardır7. Bununla birlikte klimaların daha fazla kullanılıyor olması burun mukozasında kuruluk ve çatlamaya yol açabilir7. Bu faktörler burun kanaması riskini artırır. Kronik hastalıklar, burun iç yapısal bozuklukları, alkol tüketimi ve yüksek tansiyon gibi faktörler de burun kanamasına neden olabilir9.
Burun kanaması vakalarının %60’ı insanların en az bir kez burun kanaması geçirdiğini göstermektedir8. Ancak ciddi tıbbi müdahale gerektiren burun kanaması vakaları sadece %10’u oluşturmaktadır8. Hafif kanamalar genellikle sümkürme sırasında sekresyonla karışık kan görülmesi şeklindeyken, şiddetli kanamalar durup dururken ya da burun temizleme sırasında burundan ve genizden çok miktarda açık renkli kan gelmesi halidir7.
Çocuklarda burun kanaması, 2 ila 10 yaş arasındaki çocuklarda ve 50 ila 80 yaş arasındaki yetişkinlerde daha sık görülmektedir. Bu gruplar burun kanaması vakalarında en yüksek riski taşımaktadır8. Hamilelikte ise burun kanamasının sık karşılaşılan bir durum olduğu ve ilerleyen aylarda kan miktarındaki artışın buna neden olduğu belirtilmektedir9.
| Risk Faktörü | Etki |
|---|---|
| Kan sulandırıcı ilaçlar | Pıhtılaşmayı engelleyerek kanama riskini artırır |
| Hipertansiyon | Yüksek tansiyon damarlarda hasara ve kanamaya yol açabilir |
| Burun spreyi kullanımı | Uzun süreli kullanım burun mukozasını kurutur ve tahriş eder |
| Burun karıştırma alışkanlığı | Burun içi travmalara ve kanamaya neden olabilir |
| Kemoterapi | Kan hücrelerini etkileyerek kanama riskini artırır |
| Burun polipleri | Poliplerin alınması sırasında kanama görülebilir |
| Gebelik | Hormonal değişimler ve artan kan hacmi kanamaya yatkınlık yaratır |
Sonuç olarak, belirli risk faktörleri burun kanaması olasılığını artırır. Özellikle kan sulandırıcı ilaç kullananlar, yüksek tansiyonu olanlar, burun mukozasını tahriş eden etkenlerle karşılaşanlar ve gebelik dönemindeki kadınlar daha dikkatli olmalıdır. Burun kanaması risk faktörlerinin farkında olmak ve gerekli önlemleri almak, burun kanaması oluşumunu azaltmada önemli bir rol oynar.
Burun Kanaması Teşhisi Nasıl Konulur?
Burun kanaması toplumda oldukça yaygın bir durumdur ve hemen herkesin karşılaşabileceği bir rahatsızlıktır9. Burun kanaması, toplumun hemen hemen her yaş grubunda görülen bir durumdur10. Burun kanaması teşhisi için öncelikle kapsamlı bir fizik muayene ve hastanın tıbbi geçmişinin değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu süreçte, kanamanın yeri, sıklığı ve şiddeti gibi faktörler dikkate alınır. Ayrıca, burun kanamasına neden olabilecek altta yatan sağlık sorunları da araştırılır.
Fizik Muayene
Burun kanaması muayenesi sırasında, hekim öncelikle burun içini aydınlatarak kanamanın kaynağını belirlemeye çalışır. Bu amaçla, burun spekulumu veya endoskopik muayene gibi yöntemler kullanılabilir9. Endoskopik muayene, kanamanın yerini daha net bir şekilde görmeyi sağlar ve özellikle arka burun kanamalarının teşhisinde oldukça faydalıdır. Burun kanamaları genellikle tek burun deliğini etkiler ve bazen sık sık tekrarlayabilir9.
Görüntüleme Yöntemleri
Burun kanamasının nedenini belirlemek için çeşitli görüntüleme yöntemleri kullanılabilir. Bunlar arasında anjiyografi ve tomografi yer almaktadır. Anjiyografi, burun içindeki damarların görüntülenmesini sağlayan bir yöntemdir. Bu sayede, kanamanın kaynağı olan damar anomalileri veya tümörler tespit edilebilir. Tomografi ise, burnun yapısal bozukluklarını veya kitlelerini belirlemede yardımcı olur. Burnun ön ve arka bölgesinde meydana gelen kanamalar farklı nedenlere dayanmaktadır910.
Burun kanaması teşhisi sürecinde, altta yatan nedenlerin belirlenmesi oldukça önemlidir. Burun kanamasının birçok farklı nedeni bulunmaktadır, örneğin burun içine giren yabancı cisimler veya travmalar, burun tıkanıklığına neden olan alerjiler veya sinüzit gibi burun hastalıkları, burun kuruluğu veya çatlakları, yüksek tansiyon, kan pıhtılaşma bozuklukları veya kan hastalıkları gibi sistemik sağlık sorunları10. Bu nedenle, kapsamlı bir değerlendirme yapılması ve gerektiğinde ileri tetkiklerin uygulanması gerekmektedir.
Sonuç olarak, burun kanaması teşhisi için detaylı bir fizik muayene ve görüntüleme yöntemleri kullanılmaktadır. Bu sayede, kanamanın nedeni belirlenebilir ve uygun tedavi yöntemi seçilebilir. Burun kanamalarının çoğunluğu basit müdahalelerle tedavi edilebilir, ancak nadir durumlarda ciddi sağlık sorunlarının belirtisi olabileceği unutulmamalıdır9.
Burun Kanaması Neden Olur? Ne İyi Gelir?
Burun kanamaları, çocukluk ve gençlik dönemi ile yaşlılık dönemleri olmak üzere iki dönemde çok sık görülür9. Burun kanamalarının büyük kısmı burnun ön kısmında meydana gelen, risk oluşturmayan evde tedavi yöntemleri ile müdahale edilebilen kanamalardır9. Anterior burun kanaması, burun kanamalarının en yaygın türüdür2.
Burun kanaması genellikle ciddi bir tıbbi müdahale gerektirmez9. Tek seferlik ya da sürekli burun kanamasının yaygın nedenleri arasında yüze veya buruna alınan darbeler, stres, yoğun güneşe maruz kalmak, kuru hava, enfeksiyonlar, alerjiler, yüksek rakım ve kronik hastalıklar bulunmaktadır9. Burun iç kısmındaki hassas damarların zarar görmesi, burun kanamalarının genellikle ana sebebidir2.
Burun kanaması için en etkili çözümlerden biri soğuk kompres işlemidir. Burundaki küçük kan damarlarını daraltma konusunda yardımcı olan buz uygulaması, burun kanamalarına iyi gelir. Ayrıca lahana, ıspanak ve brokoli gibi K vitamini açısından zengin besinler, burun damarları içindeki nemli astar oluşturmaya yarayan kolajen oluşumuna fayda sağlar, kan damarlarının kolayca yırtılmasını önler.
Eczanelerde satılan tuzlu su içeren spreyler ile burun zarlarını nemlendirerek burun kanamalarını engelleyebilirsiniz.
Burun kanamasını önlemek ve tedavi etmek için yapılabilecekler:
- Burnun nemlendirilmesi
- Burnun tahriş edilmesinden kaçınmak
- K vitamini içeren besinlerin tüketilmesi
- Soğuk kompres uygulaması
- Tuzlu su spreyleri kullanımı
| Burun Kanaması Nedenleri | Evde Tedavi Yöntemleri |
|---|---|
| Travmalar, enfeksiyonlar, alerjiler | Soğuk kompres, tuzlu su spreyleri |
| Kuru hava, yüksek rakım | Nemlendirici kullanımı |
| Kan sulandırıcı ilaçlar | K vitamini açısından zengin besinler |
Burun Kanamasını Durdurmak İçin İlk Yardım
Burun kanamaları toplumda sıklıkla görülmekle birlikte genellikle hayati tehlike oluşturacak bir duruma yol açmazlar11. Burun kanaması yaşandığında öncelikle sakin olmak ve doğru ilk yardım adımlarını uygulamak önemlidir. Burun kanamasını durdurma ilk yardım yöntemleri arasında doğru oturma pozisyonu, burun kanatlarına baskı uygulama ve soğuk kompres yer almaktadır.
Doğru Pozisyonda Oturmak
Burun kanaması anında dikkat edilmesi gereken ilk şey, doğru bir pozisyonda oturmaktır. Kanama sırasında başı hafifçe öne eğmek, kan akışını azaltmaya yardımcı olur. Bu pozisyon, kanın boğaza akmasını ve yutulmasını engeller. Dik oturmak ve başı hafifçe öne eğmek, burun kanamasını durdurma sürecinde etkili bir ilk adımdır.
Burun Kanatlarına Baskı Uygulamak
Burun kanatlarına baskı uygulama, burun kanamasını durdurmak için en yaygın ilk yardım yöntemlerinden biridir. Burun kanaması başladığında, işaret parmağı ve başparmak kullanılarak burun kanatları sıkıca tutulmalı ve 10-15 dakika boyunca sabit bir baskı uygulanmalıdır11. Bu süre zarfında, burnun ucunu sıkmaya devam etmek, kanamanın durmasına yardımcı olacaktır. Baskı uygularken nefes almaya devam etmek önemlidir.
Soğuk Kompres Uygulamak
Soğuk kompres uygulamak, burun kanamasını kontrol altına almada etkili bir yöntemdir. Buz torbası veya soğuk su ile ıslatılmış bir bez, burun köprüsüne veya enseye yerleştirilebilir. Soğuk kompres, kan damarlarının büzülmesine yardımcı olarak kanamanın yavaşlamasını sağlar12. Kompres, 10-15 dakika boyunca uygulanabilir ve gerektiğinde tekrarlanabilir.
| İlk Yardım Yöntemi | Uygulama | Süre |
|---|---|---|
| Doğru Pozisyonda Oturmak | Dik oturmak ve başı hafifçe öne eğmek | Kanama durana kadar |
| Burun Kanatlarına Baskı Uygulamak | İşaret parmağı ve başparmakla burun kanatlarını sıkıca tutmak | 10-15 dakika |
| Soğuk Kompres Uygulamak | Buz torbası veya soğuk su ile ıslatılmış bez kullanmak | 10-15 dakika |
Burun kanaması durduktan sonra, burnu karıştırmaktan veya sert bir şekilde silmekten kaçınmak önemlidir. Eğer kanama tekrarlarsa veya durdurulamazsa, tıbbi yardım almak gerekebilir. Özellikle sürekli veya sık tekrarlayan burun kanamaları durumunda bir sağlık uzmanına danışmak önerilir11.
Evde Burun Kanamasını Önleme Yöntemleri
Burun kanamaları toplumun yaklaşık %70’inde görülen bir durumdur ve çoğunlukla tek bir burun deliğini etkilemektedir139. Ancak günlük hayatta sık rastlanan bu rahatsızlığın evde burun kanamasını önleme yöntemleri ile geçici olarak tedavi edilebildiği ifade edilmektedir9. Burun kanamasını önlemek için alabileceğiniz bazı önlemler şunlardır:
Nemlendirici Kullanımı
Burun deliklerinin nemli olması için burun nemlendiricileri kullanabilirsiniz. Kuru hava, yoğun güneşe maruz kalma ve alerjiler gibi çeşitli faktörler burun kanamasına sebep olabileceğinden, nemlendirici kullanımı önemlidir9. Özellikle kuru ve sıcak havalarda burun içinin kurumasını engellemek için nemlendirici spreylere veya jellerine başvurulmalıdır.
Burnun Tahriş Edilmesinden Kaçınmak
Burun tahrişini engelleme adına bazı noktalara dikkat etmek gerekir. Burun karıştırılması burnu en çok zarar veren durumların başında gelir. Sert ve yoğun bir şekilde burun karıştırmak tahriş sebebi sayıldığı için bu durumdan vazgeçmeniz önerilir.
Ayrıca, sigara bırakma burun kanamasını önlemede etkili bir yöntemdir. Sigara içmek burun delikleriyle birlikte kılcal damarları tahriş edebilir, bu nedenle sigara kullanımını bırakmanız gerekir. Kronik hastalıklar, alkol tüketimi, yüksek tansiyon gibi sağlık sorunları da burun kanamalarına neden olabileceğinden, genel sağlığınıza dikkat etmek önemlidir9.
Alerji ve soğuk algınlığı ilaçlarını dikkatli kullanmanız gerekir, bu ilaçlar burunda tahriş ve kuruluğa sebebiyet verebilir.
Bunlara ek olarak, burnunuzu korumak için şu önlemleri de alabilirsiniz:
- Burnunuzu sık sık temizlemekten kaçının
- Burnunuza sert cisimlerle dokunmayın
- Nemlendirici bir krem veya vazelin kullanın
- Burnunuzu karıştırırken nazik olun
Burun kanamaları önemsenmeli ve kanama sonrası yatılmamalı, altta yatabilecek ciddi hastalıklar için araştırılmalıdır13. Ancak bu önlemleri alarak ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları benimseyerek burun kanamalarının büyük ölçüde önüne geçebilirsiniz.
Tıbbi Tedavi Seçenekleri
Burun kanaması çoğu durumda evde basit önlemlerle kontrol altına alınabilse de, bazı durumlarda tıbbi müdahale gerekebilir. Özellikle burun kanaması tıbbi tedavisi gerektiren durumlar genellikle burnun daha derinlerinden kaynaklanan ve yetişkinleri etkileyen kanamalardır14. Ayrıca, 15 dakikadan fazla süren, durdurulamayan veya aşırı miktarda kan kaybına neden olan burun kanamaları da acil tıbbi müdahale gerektirebilir14.
Kimyasal veya Elektrikli Koterizasyon
Koterizasyon, kanayan damarları yakarak kapatmak için kullanılan bir yöntemdir. Kimyasal koterizasyonda, gümüş nitrat gibi kimyasallar kullanılırken, elektrikli koterizasyonda ise bipolar koter adı verilen bir cihaz kullanılır. Bu yöntemler genellikle lokal anestezi altında uygulanır ve kanama noktasını etkili bir şekilde kapatmaya yardımcı olur.
Anterior veya Posterior Tamponlama
Burun kanamasını durdurmak için bir diğer yöntem ise tamponlamadır. Anterior tamponlama, burun deliklerine yerleştirilen steril gazlı bezler veya süngerler yardımıyla yapılır. Posterior tamponlama ise daha şiddetli ve daha geride olan kanamalarda kullanılır. Bu yöntemde, burun boşluğunun arkasına uzanan bir balon veya sünger yerleştirilir. Tamponlar genellikle 24-48 saat yerinde bırakılır ve kanama kontrol altına alındıktan sonra çıkarılır9.
Anjiyografik Embolizasyon
Nadir durumlarda, özellikle tekrarlayan veya şiddetli burun kanamalarında, anjiyografik embolizasyon gerekebilir. Bu işlemde, bir kateter yardımıyla kanayan damara ulaşılır ve kan akışını durdurmak için özel maddeler enjekte edilir. Anjiyografik embolizasyon, genellikle diğer tedavi yöntemlerinin başarısız olduğu durumlarda kullanılır.
Sonuç olarak, burun kanamasının şiddeti ve nedeni, uygulanacak tedavi yöntemini belirler. Basit önlemlerle kontrol altına alınamayan veya tekrarlayan burun kanamaları, mutlaka bir KBB uzmanı tarafından değerlendirilmeli ve uygun tedavi yöntemi belirlenmelidir. Düzenli kontroller ve altta yatan nedenlerin tedavisi, burun kanamalarının tekrarlamasını önlemede önemli bir rol oynar.
Burun Kanamasının Potansiyel Komplikasyonları
Çoğu burun kanaması vakası, özellikle de ön burun kanamalarının yüzde 90’ı, ciddi komplikasyonlar olmadan yönetilebilir15. Ancak bazı durumlarda, burun kanamaları daha ciddi burun kanaması sağlık risklerine yol açabilir. Burun kanamalarının yaklaşık yüzde 10’u tıbbi müdahale gerektirir16.
Sürekli veya yoğun burun kanamaları, aşırı kan kaybı nedeniyle anemi gelişimine neden olabilir. Özellikle Woodruff pleksusundan kaynaklanan arka burun kanamaları daha şiddetli olabilir ve kontrol edilmesi zor olabilir15. Osler-Weber-Rendu hastalığı olan kişilerde burun kanamaları yaygın bir semptomdur ve kanama kontrolünü zorlaştırır15.
Şiddetli burun kanaması vakaları, hava yolu yönetimi, sıvı resüsitasyonu ve acil Kulak Burun Boğaz konsültasyonu gerektirebilir15. Nadir de olsa, burun kanamaları enfeksiyon oluşumuna zemin hazırlayabilir. Burun tamponu kullanımından sonra toksik şok sendromu (TSS) vakaları bildirilmiştir, bu da burun tamponlamasından sonra profilaktik antibiyotik kullanımı konusunda bir tartışmaya yol açmıştır15.
Burun kanamasıyla ilişkili komplikasyonlar nadir olsa da, özellikle yaşlılar ve çocuklar risk altındadır. Burun kanamaları en sık 2-10 yaş arası çocuklar ile 50-80 yaş arası yaşlılar arasında görülür16. Bununla birlikte, Amerika’da kaydedilen ölümlerin sadece dört vakası burun kanamalarından kaynaklanmaktadır16.
Burun kanamalarının çoğu ciddi olmayan, yönetilmesi kolay sağlık sorunlarıdır, ancak bazı durumlarda komplikasyonlara yol açabilirler.
| Komplikasyon | Açıklama |
|---|---|
| Anemi | Aşırı kan kaybı nedeniyle gelişebilir |
| Enfeksiyon | Nadir de olsa burun kanamaları enfeksiyon riskini artırabilir |
| Toksik Şok Sendromu (TSS) | Burun tamponu kullanımından sonra bildirilmiştir |
Sonuç olarak, çoğu burun kanaması vakası ciddi komplikasyonlar olmadan yönetilebilir. Ancak, özellikle şiddetli veya tekrarlayan burun kanamaları durumunda, burun kanaması komplikasyonları açısından dikkatli olunmalı ve gerektiğinde tıbbi yardım alınmalıdır.
Burun Kanaması İçin Alternatif ve Tamamlayıcı Tedaviler
Burun kanaması için geleneksel ve tamamlayıcı tıp yöntemleri, konvansiyonel tedavilere ek olarak kullanılabilir. Yönetmeliğe göre uygulanabilen burun kanaması alternatif tedavileri arasında akupunktur, hacamat, ozon terapi ve fitoterapi gibi yöntemler yer almaktadır17. Bu tedavilerin amacı, burun mukozasını nemlendirmek, iltihabı azaltmak ve kan damarlarını güçlendirmektir.
Burun yogası, nefes egzersizleri ve pranayama teknikleri ile burun sağlığını destekleyebilir. Bu uygulamalar, burun içi basıncı dengeleyerek ve hava akışını düzenleyerek kanamaları önlemeye yardımcı olabilir. Ayrıca, aromaterapi seanslarında mentol, ökaliptüs ve nane gibi uçucu yağlar kullanılarak burun tıkanıklığı giderilebilir ve mukoza nemlendirilir.
Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları, iskelet sistemi hastalıkları, kulak-burun-boğaz hastalıkları, solunum yolları hastalıkları ve cilt hastalıkları gibi çeşitli alanlarda tedavi desteği sağlayabilir17.
Fitoterapi kapsamında, burun kanamasını durdurmak ve iyileşmeyi hızlandırmak için bazı bitkisel preparatlar kullanılabilir17. Örneğin, civan perçemi, at kestanesi ve kuşburnu gibi bitkiler, kan damarlarını güçlendirici ve kanama durdurucu etkilere sahiptir. Ancak, bu ürünlerin doktor kontrolünde ve uygun dozlarda kullanılması önemlidir.
| Alternatif Tedavi | Etki Mekanizması |
|---|---|
| Akupunktur | Enerji akışını dengeleyerek burun mukozasını güçlendirir |
| Ozon Terapi | Kan dolaşımını artırır, iltihap ve ödemi azaltır18 |
| Hacamat | Toksinleri vücuttan uzaklaştırarak bağışıklığı güçlendirir18 |
| Sülük Tedavisi | Salyasındaki enzimlerle şifa sağlar, ozon terapisiyle birlikte etkisi artar18 |
Burun kanamasının alternatif ve tamamlayıcı tedavilerle kontrol altına alınması mümkün olsa da, ciddi ve tekrarlayan kanamalarda mutlaka tıbbi yardım alınmalıdır. Bu yöntemler, konvansiyonel tedavilerin yerine geçmez, ancak bütünleyici bir yaklaşım olarak kullanılabilir.
Sonuç olarak, burun kanaması alternatif tedaviler ve burun kanaması tamamlayıcı tedaviler, hastaların yaşam kalitesini artırmak ve iyileşme sürecini desteklemek için kullanılabilecek yöntemlerdir. Ancak, doğru uygulama ve uzman gözetimi, bu tedavilerin etkinliği ve güvenliği açısından büyük önem taşımaktadır.
Burun Kanaması Sonrası Bakım ve Önlemler
Burun kanaması yaşadıktan sonra, iyileşme sürecinde dikkat edilmesi gereken birtakım noktalar vardır. Öncelikle, burun kanaması sonrası bakım oldukça önemlidir. Burun kanamaları genellikle ciddi bir tıbbi müdahale gerektirmez ancak 20 dakikadan uzun süren kanamalar doktor kontrolünü gerektirebilir5. Burun kanaması önlemleri arasında dinlenme, stresten kaçınma ve nemlendirici kullanma yer alır.
Burun kanaması sonrası dinlenme ve stresten kaçınma, iyileşme sürecinin önemli bileşenleridir. Kan basıncı yüksekliği varsa kontrol altında tutulmalıdır. Stres yönetimi, burun kanaması önlemleri arasında önemli bir yer tutar. Aşırı fiziksel aktivite ve stresli durumlardan kaçınmak, kanamayı tetikleyebilecek unsurları azaltır.
Dinlenme ve Stresten Kaçınma
Burun kanaması sonrası ilk birkaç gün boyunca dinlenmek ve stresten uzak durmak önemlidir. Bu dönemde, kan basıncını yükseltebilecek aktivitelerden kaçınmak gerekir. Örneğin:
- Ağır egzersizler yapmaktan kaçının
- Stresi azaltmak için gevşeme teknikleri uygulayın
- Kafein ve alkol tüketimini sınırlandırın
- Yeterli süre uyuyun ve dinlenin
Nemlendirici ve Yumuşatıcı Kremlerin Kullanımı
Burun içini nemli tutmak, burun kanaması önlemleri arasında yer alır. Burundaki kuruluk, kanamanın tetikleyici unsurlarındandır5. Nemlendirici kullanma, burun mukozasını korur ve kurumayı engeller. Bunun için:
- Burun içini nemlendirmek için yağlı kremler veya nemlendiriciler kullanın
- Yatmadan önce nemli bir çubukla ince bir vazelin sürün
- Kuru havalarda burun içi nemlendiricileri daha sık uygulayın
- Gerekirse antibiyotik merhemler kullanın
Burun içini nemli tutmak, nemlendirici kullanmak, sigarayı bırakmak, burun karıştırmaktan kaçınmak kanamayı önleyebilir5.
Sonuç olarak, burun kanaması sonrası bakım ve önlemler, iyileşme sürecinin önemli bir parçasıdır. Dinlenme, stres yönetimi ve nemlendirici kullanma gibi basit adımlar, burun kanaması riskini azaltır ve mukozanın sağlığını korur. Ancak, sürekli burun kanaması, uzun süren kanamalar, nefes darlığı, kan sulandırıcı ilaç kullanımı belirtilerinde doktora başvurulmalıdır5.
Burun Kanaması ve Gebelik
Gebelik döneminde burun kanaması sıklıkla görülen bir durumdur19. Hamilelikte burun kanaması genellikle ilk trimesterde başlar ve bazen doğuma kadar devam edebilir20. Hamilelikte burun kanaması genellikle ikinci ve üçüncü trimesterde daha sık ortaya çıkar19. Vücuttaki kan miktarındaki artış, burundaki kan damarlarının genişlemesine ve yırtılmasına neden olarak hamilelikte burun kanamalarına yol açar21. Kan hacmindeki artış, hamilelikteki burun kanamasının temel nedenidir20.
Gebelik sürecinde gebelikte östrojen artışı, hormonal değişimler, dehidrasyon, alerji veya soğuk algınlığı, burunda kuruluk ve bazı spreyler, hamilelikteki burun kanamasına neden olabilir20. Hamilelik riniti olarak adlandırılan durumda, mukus zarlarının genişlemesi de burun kanamasını tetikleyebilir21. Gebelik sürecinde susuz kalma (dehidrasyon) riski yüksek olduğundan burun mukozasının kuruması ve çatlaması burun kanamalarına sebep olabilir21.
Hamilelikte burun kanamaları genellikle endişe verici sonuçlara yol açmaz ve bebeğe doğrudan zarar vermez19. Hamilelik sırasında hafif burun kanamaları endişe yaratmaz ancak düzenli olarak yaşanıyorsa dikkate alınmalıdır21. Hamilelikte burun kanamaları genellikle geçici durumlardır ve çoğu zaman birkaç dakika içinde kendiliğinden durur21.
Burun kanamasını durdurmak için başınızı dik tutarak, burun deliklerinizi sıkarak basınç artırabilir, buz torbası uygulayabilir veya doktora başvurabilirsiniz20.
Hamilelikte burun kanamasını önlemek için şu adımlar önerilir:
- Bol su içmek
- Burun temizliğine dikkat etmek
- Nemlendirici kullanmak
- Burun jeli/sprey kullanmak
- Sağlıklı beslenmek20
Sonuç olarak, hamilelikte burun kanaması genellikle gebeliğin normal bir parçasıdır ve ciddi bir sağlık sorunu değildir19. Ancak, aşırı kanama veya sürekli tekrarlayan kanamalar yaşanıyorsa, gebelikte hipertansiyon gibi altta yatan başka bir durum olabileceğinden mutlaka doktora başvurulmalıdır1921.
Çocuklarda Burun Kanaması
Burun kanaması, çocuklarda sıkça karşılaşılan ve genellikle endişe yaratan bir durumdur22. Çocuklarda burun kanaması, epistaksis olarak da adlandırılan, oldukça yaygın bir sorundur22. Çocuklarda ve yaşlılarda olmak üzere iki pik görülür: 5 yaş altı çocukların %30’unda, 6-10 yaş arası çocukların %56’sında en az bir kez burun kanaması meydana gelmektedir23. Burun kanamalarının çocuklarda en sık olduğu yaş aralığı 6-10 yaş grubundadır ve bu grupta %56 sıklıkla meydana gelir23.
Çocuklarda Burun Kanamasının Nedenleri
Çocuklarda burun kanamaları genellikle burnun içindeki küçük damarların hasar görmesi sonucunda meydana gelir22. Burun en hassas organlardan biri olduğundan hafif bir darbe bile çocuklarda burun kanamasına yol açabilir22. Çocuklarda en sık görülen burun kanamalarının çoğu, burun boşluğunun hemen girişindeki kılcal damarlar bölgesinde meydana gelmektedir24. Burun kanamalarının çocuklarda sıklıkla buruna alınan darbe, burun kırıkları, yüz ve kafatası kırıkları, burun karıştırma ve üst solunum yolu enfeksiyonları gibi nedenlerden kaynaklandığı bilinmektedir24. Ayrıca, D vitamini eksikliği, güneşte fazla kalma, yetersiz beslenme, kuru hava, alerjik rinit, hipertansiyon durumları, köpek ve kedi alerjisi olan çocuklarda da daha sık kısa süreli burun kanamaları görülür2322. Çocuklarda görülen burun kanamaları, Von Willebrand Hastalığı, hemofili, trombositopeni, ITP (İdiopatik Trombositopenik Purpura) ve koagulopati gibi altta yatan ciddi hastalıkların göstergesi olabilir2322.
Çocuklarda Burun Kanamasının Tedavisi
Çocuklarda burun kanaması genellikle kısa sürelidir ve az kanama miktarına sahiptir23. Burun kanamalarının çocuklarda genellikle tek taraflı, kısa süreli ve az miktarda olduğu gözlemlenmektedir24. Ancak, aşırı kanama, solunum zorluğu, tekrarlayan kanamalar, uzun süren kanama (30 dakikadan fazla) ve 2 yaş altındaki çocuklarda görülen kanamalar durumunda doktora başvurulmalıdır2322. Çocuklarda görülen burun kanamalarında ilk yardımın önemi vurgulanmaktadır; hasta oturtulmalı, başı hafif öne eğilmeli, burun kanatları iki parmakla sıkıştırılmalı, kanayan bölge temizlenmeli ve burun lavaboda soğuk su kullanılarak hafif sümkürmeyle temizlenmelidir2324. Tedavi edilmesi gereken burun kanamalarında en yaygın tercih edilen yöntem, burun içindeki damarların yakılmasıdır (koterizasyon)2324. Bu yöntemle kılcal damar kanamaları kontrol altına alınır ve bazen burun içi tamponlar kullanılarak kanama kontrolü sağlanır24. Basit kılcal damar kanamaları için genellikle fazla test yapılmasına gerek duyulmazken, aşırı kanamalarda kan sayımı ile kanama ve pıhtılaşma faktörleri incelenmektedir24.
Kaynak Bağlantıları
- Burun kanamalarında embolizasyon tedavisi nedir? – Memorial – https://www.memorial.com.tr/tedavi-yontemleri/burun-kanamalarinda-embolizasyon-tedavisi-nedir
- Burun Kanaması Nasıl Durdurulur? – Prof. Dr. Murat Songu – https://drmuratsongu.com/burun-kanamasi-nasil-durdurulur/
- Burun Kanaması: Nedenleri ve Tedavisi | Koç Üniversitesi Hastanesi – https://www.kuh.ku.edu.tr/kulak-burun-bogaz/burun-kanamasi
- Burun Kanaması Neden Olur? Burun Kanaması Nasıl Durdurulur ve Geçer? – https://www.acibadem.com.tr/ilgi-alani/burun-kanamasi/
- Burun Kanaması Neden Olur? Nasıl Durdurulur, Ne İyi Gelir? – https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/burun-kanamasi-neden-olur-nasil-durdurulur
- Sık Sık Burun Kanaması Şikayeti Yaşıyorsanız… – Memorial – https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/sik-sik-burun-kanamasi-sikayeti-yasiyorsaniz
- Burun Kanaması – https://yeditepehastaneleri.com/saglik-rehberi/hastaliklar-tedaviler/burun-kanamasi
- Burun Kanaması Neden Olur? Nasıl Durdurulur, Ne İyi Gelir? – Prof. Dr. Murat Topdağ – https://drmurattopdag.com/burun-kanamasi-neden-olur-nasil-durdurulur-ne-iyi-gelir/
- Burun Kanaması – Liv Hospital – https://www.livhospital.com/burun-kanamasi
- Burun Kanaması: Nedir, Nedenleri, Türleri, Tedavi ve Başvuru Durumları- Lokman Hekim Sağlık Grubu – https://www.lokmanhekim.com.tr/blog/burun-kanamasi-nedir-nedenleri-turleri-tedavi-ve-basvuru-durumlari
- Burun Kanaması Neden Olur? Burun Kanaması Nasıl Durdurulur? » Özel Levent Hastanesi – https://www.leventhastanesi.com.tr/saglik-rehberi/burun-kanamasi-neden-olur-nasil-durdurulur
- Burun Kanaması Neden Olur? – KBB » Özel Rumeli Hastanesi – https://rumelihospital.com.tr/saglik-rehberi/kulak-burun-bogaz-saglik-rehberi/burun-kanamasi-neden-olur/
- Burun Kanaması İlk Yardım | Burun Kanaması Neden Olur – https://www.ilkyardimegitimiizmir.com/burun-kanamasi-ilk-yardim/
- Burun Kanaması Nedenleri ve Tedavisi – https://basarihastanesi.com/makale/burun-kanamasi/
- Acil Serviste Burun Kanaması (Epistaksis) Olan Hastaya Yaklaşım – Acilci.Net – https://acilci.net/acil-serviste-burun-kanamasi-epistaksis-olan-hastaya-yaklasim/
- Burun Kanaması Neden Olur? Burun Kanaması Nasıl Durdurulur Ve Geçer? – Op. Dr. Alev Camcıoğlu – https://www.alevcamcioglu.com/burun-kanamasi-neden-olur-burun-kanamasi-nasil-durdurulur-ve-gecer/
- Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Nedir? Uygulamaları – HospitalTürk – https://hospitalturk.com/geleneksel-ve-tamamlayici-tip/
- Getat Ünitesi ( Geleneksel Ve Tamamlayıcı Alternatif Tıp) – Akdamar Hospital – https://www.akdamarhospital.com.tr/tibbi-birimler/getat-unitesi-geleneksel-ve-tamamlayici-alternatif-tip/62
- Hamilelikte Burun Kanaması – Lansinoh – https://lansinoh.com.tr/hamilelikte-burun-kanamasi/
- Hamilelikte Burun Kanaması Neden Olur? – https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/hamilelikte-burun-kanamasi
- Hamilelikte Burun Kanaması Neden Olur? – Büyük Anadolu Hastanesi – https://www.buyukanadoluhastanesi.com/haber/2681/hamilelikte-burun-kanamasi-neden-olur
- Ãocuklarda Burun Kanaması (Epistaksis) – Büyük Anadolu Hastanesi – https://www.buyukanadoluhastanesi.com/haber/2283/cocuklarda-burun-kanamasi-epistaksis
- Çocuklarda Burun Kanaması Nedenleri, Tedavisi – Prof. Dr. Suna Emir – https://www.sunaemir.com/cocuklarda-burun-kanamasinin-nedenleri-tedavisi
- Çocuklarda görülen her burun kanaması masum değildir. – Avrasya Hospital – https://www.avrasyahospital.com.tr/cocuklarda-gorulen-her-burun-kanamasi-masum-degildir/