Ozon tedavisi ozon ve oksijen karışımının hastaların dolaşım sistemlerine uygulandığı bir tıbbi işlemdir ve aynı zamanda ozon terapisi olarak da adlandırılır. Ozon, atmosferde bulunan renksiz ve kokulu bir gazdır ve oksijenin kararsız bir formudur.
Ozonun yüksek oksidasyon özelliği sayesinde mikroorganizmaları ve toksinleri etkili bir şekilde yok edebilmektedir. Bu nedenle ozon gazı, sterilizasyon ve filtreleme işlemlerinde kullanıldığı gibi, bazı hastalıkların tedavisine destek sağlayan tamamlayıcı tedavi yöntemi olarak da yararlanılmaktadır.
Sağlık Sorunlarına Potansiyel Faydaları
Ozon tedavisi farklı hastalıkların tamamlayıcı tedavisi olarak tercih eden kişilere birçok fayda sağlayabilmektedir. Bu tedavi yöntemi hücreler ve dokular içindeki oksijen seviyelerini artırmak temelinde çalışmakta; bu nedenle bağışıklık sisteminin güçlenmesine ve kan dolaşımının hızlanmasına yardımcı olmaktadır. Hayat Ozon olarak ozon terapisi gerçekleştirmiş olduğumuz hastalarda boyun fıtığı kaynaklı olan ağrılarda azalmalar da görülmüştür.
Ozon terapisinin faydalarından biri olarak bağışıklık sisteminin güçlenmesi yoluyla enfeksiyon hastalıklarına karşı koruma sağlayabilmektedir. Aynı zamanda tansiyonu düzenleyebilmekte, hormonları dengeleyebilmekte, kas ve eklem ağrılarını azaltabilmekte ve beyin fonksiyonlarının daha iyi çalışmasını teşvik edebilmektedir. Bu nedenlerle Hayat Ozon, yöntemi pek çok hasta profilinde uygulayabilmektedir. Genel hatlarıyla,
- Kanser
- Migren
- Romatizmal hastalıklar
- Dolaşım sistemi bozuklukları
- Göz hastalıkları
- Alzheimer ve demans gibi geriatrik hastalıklar
- Sedef gibi cilt hastalıkları
- Fibromiyalji ve diğer kas ağrıları
- Bel fıtığı
- Diyabet
- Periodontit ve diş hastalıkları
- Anti-aging
- Kronik yaralar
- Kronik yorgunluk
- İskemik hastalıklar
- Bakteri ve mantar enfeksiyonları
- Astım ve KOAH gibi solunum yolu hastalıkları
- Behçet hastalığı gibi otoimmun hastalıklar
Gibi alanlarda bu yöntemlerin uygulanması da mevcuttur.
Bilimsel Kanıtlar ve Araştırmalar
Ozon terapisi kullanım alanlarına dair pek çok araştırma yapılmıştır. Bunlardan bir tanesi de Haitosis üzerinedir. Bu ağız içi ya da ağız dışı hoş olmayan nefes kokusu biçiminde belirtilmektedir. Bireyler arasında iletişimi, kendine ifade etmeyi etkilediği için son senelerde daha fazla önem kazanmıştır. Bu sosyal baskı, psikososyal stres ve bireyde özgüven kaybı tarzı problemlere neden olabilmektedir. Bazı araştırmalar Halitosis oluşması için esas sorumlu olarak ağız mikro florasındaki gram-negatif bakterilerin rol oynadıklarını belirtilmiştir.
Ozon kararsız bir gaz olup oksijen gazını serbestleştirir; serbest hale gelen bu oksijen gazı ile bakteri ve mantarları öldürme, virüsleri etkisiz hale getirme ve kanamaları kontrol altına alma gibi özellikler taşır. Söz konusu özellikleri nedeniyle tıp sektöründe uzun senelerdir yararlanılır.
Ek olarak ozon tedavisi dolaşımın hızlandırılma, bağışıklık sistem aktivasyonu ve anti-oksidan sistemin uyarılmasına katkıda bulunabileceği belirtilmiştir. Gupta ve Arkadaşlarıyla Mansi ve Arkadaşları; söz konusu özellikleriyle beraber ozonun,
- Yara iyileşmesi
- Gigivitis
- Periodontitis
- Periimplantitis
- Proflaksi
İşlemlerinde ek yararlarının olabileceği tavsiye etmiştir. Ayrıca genel anlamda şu gibi durumları da yer almaktadır.
Ozonun Mekanizması
Ozon insan vücudunda anti-mikrobiyal, anti-enflamatuar ve aneljezik, immunostimülator, anti-hipoksik, biyo-enerjetik ve biyo-sentetik etkileri bulunur.
Anti-Mikrobiyal Etki
Ozonun bu etkisi mikrobiyal hücresel bileşenlerin oksidasyonundan ileri gelir. Sağlıklı vücut hücreleri serbest ratikallerin kontrolsüz şekilde aktivitesini inhibe eden süperoksit dismutaz, katalaz, hidrolaz tarzı serbest radikal yakalayıcılara sahiptir.
Anti-enflamatuar ve Analjezik Etki
Ozon gazı iltihap ve ağrıyı düşürmede faydalı olan interlökin, ökotrien ve prostaglandin tarzı biyolojik olarak aktif maddelerin sentezlenmesini destekler.
İmmünostimülator etki
Bu gazın elektromanyetik etkisi bağışıklık sistemini özellikle interökin üreten lenfositlerini uyarır.
Anti-hiposik Etki
Ozon dokularda oksijen basıncının yükselmesine sebep olur; kanda oksijen taşınmasını geliştirir.
Kan Hücreleri Üzerine Etkisi
Ozon kırmızı kan hücrelerinin kümelenmesini azaltır ya da ortadan kaldırır. Bu sayede kan hücreleri oksijen taşıma yeteneğiyle beraber esnekliği tekrar kazanır.
Bunların yanı sıra diş çürüğü tedavisinde de bu uygulama görülür. Bu problem pek çok okul çocuğunu ve yetişkini etkileyebilen bir durumdur. Diş hekimliğine ozon tedavisi atravmatik tedavi metodu şeklinde yararlanılır. Kısa süreli takiple gerçekleştirilen in vitro çalışmalarından bir kısmı ozonun pit ve fissür çürükleri ve primer kök çürükleri üzerindeki etkisini değerlendirmiş; çürük lezyonlarında bulunan mikroorganizma sayısında önemli azalmalar bulunduğunu dile getirmiştir. Ozon uygulaması ardından küçük kavitasyonsuz lezyonlarda daha büyük lezyonlar ile karşılaştırıldığında mikroorganizma sayısında daha fazla azalma yaşanmıştır.
Medikal Ozonun Kullanım Alanları
Medikal ozonun kullanım alanları oldukça geniştir. Lomber Disk Hernisi onlardan biri olup; bu disklerin disfonksiyonunda açık cerrahi tedavi rastlanılan risk ve başarısızlık olasılığı bakımından ilk olarak tercih edilmemekte; farklı opsiyonlara gidilmektedir. Ozon Tedavisi d onlardan bir tanesidir.
Disk Hernisinde fibröz doku olan annulus fibrosusun yırtılması ile beraber yumuşak doku olan nucleus pulposusun kanala kayması ve baskısı söz konusu olmaktadır. Uygulama ameliyathane içerisinde bilgisayarlı tomografi ve floroskopi eşliğinde, paravertebral kaslara enjeksiyon biçiminde olduğu gibi farklı uygulamaları da mevcuttur.
Stroke
Stroke ya da inme dünyada ölüm ve sakatlık sebepleri bakımından ikinci sırada yerini alır. Nöro-müdahale yavaş yavaş inme tedavisinde ana tedavilerden biri durumundadır; lakin postoperatif sekeller hala acil bir problemdir. Akut serebral enfarktüslü hastalarda, ozon tedavisi tatmin edici neticeler arz etmektedir.
Ozon serebral iskemi ve hipokside ATP ve enerji metabolizmasını sürdürür, hücre apoptozunu da düşürür. Ozonun beyin manyetik rezonans difüzyon tensör görüntülemesinde azaltılmış fraksiyonel anizotropi değerlerini önemli ölçüde düşürdüğü; beyin fonksiyonlarını iyileştirdiği, bu bakımdan stroke için etkili bir seçenek olduğu değerlendirilir.
Eklem Hastalıkları
Elem ağrılarının en çok karşılaşılan sebebi farklı tipleri bulunan artrit olup; toplumda sık bir şekilde görülür. Amerika Birleşik Devletleri içerisinde gerçekleştirilen bir tarama neticesinde doktor tanısı alan artrit oranı toplumun yaklaşık olarak toplumun yüzde 10 miktarını oluşturur.
Bir veya birden fazla eklemin akut yahut kronik inflamasyonuna bağlı; ağrılı, şiş ve hareket limitliliğiyle belirti gösteren ve enfeksiyon, dejeneratif, otoimmün yahut değişik nedenler ötürü ile meydana gelen artrit en fazla romatoid artrit, osteoartrit, ankilozan spondilit ile görülmektedir.
Kas, Tendon ve Yumuşak Doku Hastalıkları
Ozon sıklıkla sporcu yaralanmaları, bursit, epkondilit, tendinit, fibromiyalji gibi durumlarda uygulanır . Burada amaç ozonun ağrı kesici ve anti-inflamatuar etkisinden yararlanmak; hormonun düşmesini sağlayıp kas gerilmesini azaltmak ve bölgede bulunan toksinleri parçalamak suretiyle ortadan kaldırmadır.
Genel anlamda medikal ozon uygulamasının en klasik yöntemi, en çok bilineni majör otohemoterapi olmaktadır. Burada kişiden intravenöz metot ile 200 ile 250 ml arasında kan alınmakta, uygun doz ozon gazıyla 5 ile 10 dakika ozon-oksijen karışımı sağlanmakta, sonrasında ise kişiye yeniden verilmektedir.
Potansiyel Yan Etkiler ve Riskler
Ozon tedavisi bazı durumlarda sakıncalı olabilir. Söz konusu durumlar genel anlamda aşağıda olduğu gibidir:
- Lukoz 6 fosfat dehidrogenaz
- Enzim eksikliği
- Özellikle erken dönem olmak üzere hamilelik
- Anjiotensin çevirici enzim (ACE) inhibitörü tedavisi görenler
- Hipertiroidi
- Kanama bozukluğu
- Kronik pankreatit
- Yeni geçirilmiş kalp krizi
- Kontrol altına alınamayan kardiyovasküler hastalıklar
- Ozona reaksiyon gösteren astım hastaları
Bununla beraber ozon tedavisinin etki mekanizmasının pek çok yönden açıklanmaya gereksinimi vardır.
Kaynakça
- Abubekir ELTAŞ, Sinan Eriş YÜCEL. “Kronik Periodontitisin Tedavisinde Gaz Ozon Kullanımının Halitosise Etkisi”. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2013; 1: 1-4.
- Merve SARI. Diş hekimliğinde ozon tedavisi̇. “Curr Res Dent Sci 2022 32(1): 100-107” doi: 10.17567/ataunidfd.888905.
- Mustafa İkizek, Yasin Uzuntarla. “Medical Ozone Therapy and COVID-19”. Health Care Acad J, 2020, Vol 7, Issue 4.
- Uz. Dr. Zekayi KUTLUBAY, Uz. Dr. Burhan ENGİN, Prof. Dr. Server SERDAROĞLU, Prof. Dr. Yalçın TÜZÜN. “Dermatolojide Ozon Tedavisi”. Dermatoz 2010 ; 1(4) : 209-216.